| dc.description.abstract | Aan de hand van een studie naar het werk van de Duitse historicus Friedrich Meinecke betoogt de Nederlandse historicus Maarten Brands dat het historisme, de geschiedsopvatting van Meinecke. Een conservatieve ideologie was. Twee kenmerkende noties voor deze ideologie waren, aldus Brands, ten eerste een afkeer van democratische waarden, zoals volkssoevereiniteit en gelijkheid van iedere burger in de samenleving, en ten tweedede afwezigheid van normatieve oordelen ten aanzien van de geschiedenis en de huidige maatschappij. Deze twee elementen maakten, volgens Brands, het mogelijk dat het nazisme in Duitsland aan de macht kon komen. Deze conclusie is veel bekritiseerd in het historiografisch debat rondom Meinecke. In dit essay zal ik betogen dat de conclusie die Brands trekt correct is. Dat zal ik doen door te kijken naar de nationale identiteit op individueel en staatsniveau, zoals deze blijkt uit Meineckes boek Die Idee der Staatsräson. Aan de hand van deze twee identiteiten zal onderzoeken of de drie kernwaarden van liberaal burgerschap – vrijheid, gelijkheid op democratische grond en zelfdeterminatie – aanwezig zijn in Meineckes staatsopvatting. Een staat is immers pas daadwerkelijk een democratie, indien een individuen vrij en gelijkwaardig kunnen handelen. | |
