De gemedieerde millennial. Een onderzoek naar de reflectie van de invloed van nieuwe media op de millennialgeneratie in IJstijd en Boek van de doden

Abstract

Een nieuwe generatie is volwassen: de millennial generatie (geboren tussen 1982 en 2005). Ook in de Nederlandse hedendaagse literatuur heeft de millennialauteur de literaire arena bestormd. De jonge schrijvers manifesteren zich zo luid en duidelijk dat ze ook als groep zeer aanwezig en zichtbaar zijn. Het idee heerst dat auteurs als Maartje Wortel en Philip Huff, onder andere door hun groepering rondom het met crowdfunding gefinancierde literaire tijdschrift Das Magazin, een nieuwe groep schrijvers vormen die met elkaar iets presenteren dat hen wezenlijk uniek maakt. Dat de generatie is opgegroeid met nieuwe media lijkt hierin een grote rol te spelen. Om meer inzicht te krijgen in de impact van nieuwe media op de nieuwe generatie in de Nederlandse hedendaagse literatuur, concentreert dit onderzoek zich op de vraag: ‘Op welke manier reflecteren IJstijd (2014) van Maartje Wortel en Boek van de doden (2014) van Philip Huff de invloed van nieuwe media op de millennialgeneratie?’ Vertrekpunt is daarbij de generatietheorie van socioloog Karl Mannheim (1928), die – aangevuld met latere inzichten van sociologen en literatuurwetenschappers – het kader vormt om de millennialgeneratie te duiden. Daarbij wordt volop aandacht besteed aan de discontinue veranderingen in de formatieve periode en de sociaalhistorische kenmerken van de millennialgeneratie, zoals de authenticiteitseis, het zelfvertrouwen, de zoektocht naar houvast en de hechte band van millennials met hun ouders. Onder de discontinue veranderingen in de formatieve periode van millennials vallen de komst van nieuwe media en andere technologische ontwikkelingen. Deze discontinue veranderingen hebben gezorgd voor een tijd- en ruimtebeleving die kenmerkend is voor de millennialgeneratie. Ook heeft de komst van sociale media de generatie gevormd op relationeel gebied: meer dan oudere generaties buiten millennials het medium uit om contacten te leggen en te onderhouden. Kenmerkend voor de millennialgeneratie is dat ze daarbij de sociale en psychologische privacy hoger in het vaandel heeft staan dan de informationele privacy. Om een antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag richten de analyses van IJstijd en Boek van de doden zich daarom op drie aspecten: (1) de tijdsbeleving van de protagonisten in relatie tot de 24/7-maatschappij, (2) de ruimtebeleving van de protagonisten in relatie tot de geglobaliseerde wereld en (3) de relationele identiteit van de protagonisten als gevolg van het generatiespecifieke relationele contact. Hieruit blijkt onder andere dat in beide romans protagonisten worden opgevoerd met een verstoorde tijdsbeleving. Ook hebben de protagonisten een (onbewust) verlangen naar een thuis, een ruimte waar ze hun identiteit kunnen ontwikkelen. Op relationeel gebied zoeken beide protagonisten naar een authentieke identiteit, een zoektocht die voor beiden pas bevredigd wordt als ze de bevestiging krijgen dat ze gezien worden door een ander. Verder onderzoek moet uitwijzen of dergelijke tendensen ook terug te vinden zijn in andere (Nederlandstalige) romans van millennialauteurs.