| dc.description.abstract | Museale instellingen hebben (volgens de definitie van een museum van het International Council of Museums) de zorg voor een collectie. Hieronder valt het verwerven, behouden, onderzoeken, presenteren, documenteren en bekendheid geven aan deze materiële en immateriële collectie. Daarnaast hebben musea de zorg voor een gebouw, haar medewerkers en de bezoekers. Veiligheidszorg loopt als een rode draad door al deze taken. Museale veiligheidszorg is zodoende het beleid ten aanzien van de bescherming van de collectie, de mensen, het gebouw en de dagelijkse bedrijfsvoering.
De huidige veiligheidszorg in museale instellingen kenmerkt zich door een vrijblijvend karakter. Hierdoor kunnen museumdirecties deze zorg naar eigen inzicht interpreteren. Op onder andere het gebied van veiligheidszorg zijn zodoende de verschillen tussen de musea onderling nog altijd groot. Een mentaliteitsverandering leek op gang te komen onder invloed van verschillende incidenten, zoals de inbraak in begin 2005 in het Westfries Museum in Hoorn waarbij onder andere 21 zeventiende-eeuwse schilderijen en vele zilveren voorwerpen gestolen werden en de brand in Amersfoort in oktober 2007 waarbij het Armando Museum afbrandde. Ook met inzet van koepelorganisaties, sectorinstituten en onderzoeks- en adviesorganisaties wordt gewerkt om hier verandering in te brengen. Deze instellingen organiseren bijvoorbeeld bijeenkomsten en symposia en ontwikkelen handleidingen en hulpmiddelen om de kennis onder erfgoedbeherende instellingen te verspreiden en het bewustzijn van het belang van veiligheidszorg groter te maken. Zo is in 1997 het boek Handboek veiligheidszorg in musea, systematische aanpak van veiligheidszorg gepresenteerd, is in 1998 de bijeenkomst Van calamiteitenplan tot veiligheidszorg georganiseerd, zijn er verschillende onderzoeken naar veiligheidszorg uitgevoerd en zijn in 2008 het Kenniscentrum Veiligheid Cultureel Erfgoed en de Database Incidentenregistratie Cultureel Erfgoed opgezet. Dit laatste voorbeeld is een centraal incidentenregistratiesysteem dat dient als kennisinstrument bij het in kaart brengen van voorgevallen incidenten en de risico’s die erfgoedbeherende instellingen lopen. Zodoende kunnen de genomen maatregelen worden geanalyseerd en worden alle erfgoedbeherende instellingen op de hoogte gebracht van mogelijke risico’s en de mogelijke maatregelen om deze risico’s te reduceren.
Er bestaat een relatie tussen de aandacht voor veiligheidszorg en het nemen van preventieve maatregelen. Deze relatie kan van invloed zijn op het aantal voorgevallen en gemelde incidenten. Dit gaat als volgt in zijn werk: als de aandacht voor veiligheidszorg van de directie resulteert in bewustzijnsgroei van alle medewerkers, dan zullen meer incidenten worden gemeld dan voorheen. Hierdoor kan geanalyseerd worden welke risico’s er bestaan en welke passende maatregelen genomen kunnen worden. Door het nemen van deze preventieve maatregelen wordt het voorval in de toekomst voorkomen of de kans erop verkleind. Zodoende zal het aantal incidenten weer dalen omdat bepaalde risico’s zijn verholpen of gereduceerd.
Het organiseren van veiligheidszorg is een veelomvattende taak. Bij veiligheidszorg is er naast de aandacht door en inzet van museumdirecties, koepelorganisaties, sectorinstituten en onderzoeks- en adviesorganisaties een duidelijke taak weggelegd voor de overheid. Deze dient het vrijblijvende karakter van veiligheidszorg te bestrijden. Het mag en kan niet zo zijn dat een belangrijke taak als veiligheidszorg in musea invulling krijgt op basis van willekeur. Er dienen minimumeisen opgesteld te en verplicht worden gesteld aan alle musea in Nederland. Incidentenregistratie dient onderdeel van deze minimumeisen te zijn waarbij richtlijnen de organisatie en analytische kant van deze registratie voorschrijven. Want naar mate het bewustzijn en het draagvlak voor veiligheidszorg én het onderdeel incidentenregistratie groeit, verbetert deze zorg aanzienlijk. | |
