De Sovjet-Unie, de Comecon en de Europese integratie Een onderzoek naar de houding van de Sovjet-Unie binnen de Comecon ten aanzien van de Europese integratie

Abstract

In deze bachelor thesis wordt onderzocht hoe en waarom de Sovjet-Unie het beleid binnen de Comecon aanpaste aan de ontwikkelingen die plaatsvonden op het gebied van Europese integratie. Uit dit onderzoek is gebleken dat de houdingen van de Sovjet-beleidsmakers balanceerden tussen ideologische veroordeling van de Europese integratie en aanvaarding van de economische werkelijkheid. Hierdoor kon uiteindelijk de door realisme gevoerde politiek niet worden doorgezet en zocht de Sovjet-Unie in naam van de Comecon uiteindelijk toenadering tot de Europese Gemeenschap. Er wordt onderzoek gedaan naar drie perioden: de jaren vijftig, de jaren zestig en de jaren zeventig waarbij de beleidsvoering van de Sovjet-Unie centraal staat. Bij het onderzoek naar de drie perioden staat het beleid dat de Sovjet-Unie voerde binnen de Comecon centraal. Ook wordt er bij dit onderzoek uitgegaan van de opvatting dat ideologie een belangrijke rol speelde in de besluitvorming van de Sovjet-Unie. In de jaren vijftig werden de Sovjet-beleidsmakers gedreven door ideologische motieven en was er sprake van een beleid dat gekenmerkt werd door het realisme. Dit uitte zich in de voorspelling dat de Europese integratie zou falen door kapitalistische tegenstellingen van de organisatie en werd de Europese integratie als een bedreiging ervaren door de Sovjet-Unie. Deze motieven droegen bij aan de oprichting van de Comecon en het niet-erkenningsbeleid dat geëist werd door de Comecon-lidstaten vanuit de Sovjet-Unie. Tijdens de jaren zestig was er sprake van een voorzichtige toenadering tot de Europese Gemeenschap. Dit kan verklaard worden door de economische neergang binnen de Comecon-lidstaten, de behoefte vanuit de Comecon-lidstaten om tot intensievere economische samenwerking met de Europese Economische Gemeenschap over te gaan en het groeiende succes van de Europese Economische Gemeenschap. De jaren zeventig werden gekenmerkt door een reeks informele onderhandelingen die plaatsvonden tussen de Comecon en de Europese Economische Gemeenschap. De Sovjet-Unie weigerde het supranationale karakter van de Europese Economische Gemeenschap te erkennen en hield hiermee vast aan zijn realistische politiek. De bereidheid om toch tot onderhandelingen met de Europese Economische Gemeenschap over te gaan kan verklaard worden door de achterstand van de Comecon op het wereldtoneel, de economische noodzaak voor de Comecon-lidstaten en voor de Sovjet-beleidsmakers werd dit veroorzaakt door de groeiende onafhankelijkheid van de Europese Economische Gemeenschap van de Verenigde Staten.