Birdman in een wereld vol superhelden. Een onderzoek naar intertekstualiteit in Birdman.

Abstract

Ondanks een aantal vaste kenmerken van de superheld is de superheldenfilm in beweging. Sinds de superheldenfilms uit de jaren ’80 en ’90 heeft er volgens Dan Hassler-Forest vooral een verandering plaats gevonden in de psychologische diepgang van de superheldenfilm. De superheldenfilm is door de jaren heen commercieel succesvol gebleven. Een film die aan de hand van intertekstuele referenties een reactie geeft op het superheldengenre is BIRDMAN: OR (THE UNEXPECTED VIRTUE OF IGNORANCE) uit 2014. De manier waarop de film het superheldengenre becommentarieert aan de hand van intertekstuele strategieën is het uitgangspunt van dit onderzoek. Hierbij staat een artikel van Brian Ott en Cameron Walter centraal waarin drie verschillende intertekstuele strategieën worden besproken: selfreflexive reference, creative appropriation en parodic allusion. Daarnaast zal er aandacht worden geschonken aan zelfverwijzing van de filmtekst naar eigen tekst, wat op sommige momenten resulteert in mise-en-abyme. De filmtekst zal worden onderzocht aan de hand van een tekstuele analyse naar zowel narratieve als stilistische referenties. Hierbij wordt het begrippenapparaat van David Bordwell en Kristin Thompson aangehouden en wordt er aandacht besteedt aan story, plot en mise-en-scene. Uit het onderzoek blijkt dat de film door vervaging van grenzen tussen het idee van realiteit en surrealiteit de gemoedstoestand van de voormalig superheldenacteur en hoofdpersoon Riggan Thomson in twijfel trekt. Hiermee wordt de psychologische diepgang van de superheld tot het uiterste gedreven. Daarnaast levert de film commentaar op het commerciële karakter van het genre en wordt de hoofdpersoon in verband gebracht met hoogmoed aan de hand van verschillende verwijzingen naar Icarus.