Ik vind dat Nederlands is een moeilijke taal

Abstract

In het onderzoek naar tweedetaalverwerving zijn verschillende hypotheses opgesteld om verklaring te kunnen geven van het T2verwervingsproces. Eén van die hypotheses is dat de moedertaal van een T2-verwerver de verklarende factor is voor wat goed en wat minder goed gaat in de verwerving. Een T2-verwerver zou de eigenschappen van zijn moedertaal overdragen naar de tweede taal. Dit wordt transfer genoemd. Waar de moedertaal en de tweede taal overeenkomen, helpt dit de verwerving. Waar ze echter verschillen, kunnen moeilijkheden worden verwacht. Om te voorspellen welke moeilijkheden een T2-verwerver zal tegenkomen, werden daarom vergelijkingen gemaakt tussen de twee talen. Dit wordt ook wel contrastieve analyse genoemd. De hypothese dat een verschil tussen de moedertaal en de tweede taal leidt tot problemen, heet de CA-hypothese. Deze hypothese is echter in de loop van de twintigste eeuw onder vuur komen te liggen voor haar waarde en haar methode. Als de hypothese klopt en functioneel is, kan dit echter van betekenis zijn voor het T2onderwijs. Deze scriptie heeft als doel om de CA-hypothese te testen. Daarvoor wordt gekeken naar T2-verwervers van het Nederlands met het Italiaans als moedertaal. Specifiek wordt gekeken naar het overdragen van de moedertaalstructuur in de volgorde van zinsdelen in stellende zinnen. Daarvoor is eerst een contrastieve analyse uitgevoerd van het Italiaans en het Nederlands. Op basis daarvan zijn vijf hypotheses opgesteld: de Italiaanstalige NT2-verwervers zullen hun moedertaalstructuur overdragen door weglating van voornaamwoordelijke subjecten (pro-drop) en verkeerde plaatsing van de zinsdelen in bijzinnen, constructies met vooropplaatsing, constructies met hulpwerkwoorden en constructies met negatie. De hypothesen worden getest door acht Italiaanstalige NT2-verwervers een kinderverhaal te laten navertellen. Hun spraak werd vervolgens geanalyseerd op het gebruik van voornaamwoordelijke subjecten en de volgorde van zinsdelen. De hypothesen over pro-drop, vooropplaatsing en bijzinnen werden gedeeltelijk bevestigd. Nagenoeg alle fouten die hier gemaakt werden, zijn ook voorspeld door de CA-hypothese. Voor het overige deel van de uitingen werd de correcte volgorde gebruikt. Wat betreft hulpwerkwoorden en negatie werden in het algemeen bijna geen fouten, dus ook geen transferfouten, gemaakt. De resultaten voor de eerste drie hypotheses wijzen op de voorspellende waarde van de CA-hypothese. De fouten in vooropplaatsing kunnen echter ook verklaard kunnen worden vanuit de universele taalverwervingshypothese, die stelt dat de fouten die T2-verwervers maken afhankelijk zijn van de doeltaal en niet de moedertaal. De correcte uitingen kunnen niet als contra-indicatie van de CA-hypothese geïnterpreteerd worden. Mogelijk hebben de participanten reeds de structuur van het Nederlands verworven. Dit lijkt te worden bevestigd, doordat participanten met NT2-scholing minder fouten lijken te maken voor de meeste hypotheses. Bovendien kunnen de correcte uitingen met een voornaamwoordelijk subject het gevolg zijn van positieve transfer vanuit het Engels. Structureel onderzoek met meer data en met een inbegrip van metingen van NT2-beheersingsniveau en/of kennis van grammaticale regels kan meer licht werpen op de gevallen waarin transfer voorkomt en de mogelijke verklaringen. Ten slotte zou verdere studie bij andere tweede talen en moedertalen moeten uitwijzen of de ene grammaticale structuur in het algemeen of in het Nederlands gevoeliger is voor transfer dan de andere, zoals de resultaten suggereren.