De ie-ij-regel als didactisch hulpmiddel in het iet-gebied. De inzet van het Nedersaksisch om het leren van spelambigue woorden met ei of ij in het basisonderwijs te scffolden onderzocht.

Abstract

Circa 15% van de basisschoolleerlingen in Nederland groeit op in een omgeving waarin een Nedersaksisch regiolect gesproken wordt. Met name fonologische kenmerken van het Nedersaksisch zijn nog volop aanwezig in deze regiolecten. Een van de fonologische kenmerken is de uitspraak van de ij uit het Standaardnederlands als ie (IPA: /i/). Hierdoor kunnen leerlingen in het Nedersaksische taalgebied de regel “Hoor je in de streektaal een ie, dan schrijf je een ij” (de ie-ij-regel) gebruiken. In dit onderzoek is gekeken in hoeverre zowel bestaande spellingmethoden, taalmethoden en streektaalleermiddelen als docenten werkzaam in het Nedersaksisch taalgebied deze regel gebruiken om leerlingen te scaffolden bij het spellen van woorden met ei en ij. In geen van de onderzochte methoden wordt deze ie-ij-regel hiervoor ingezet. Een enquête onder basisschooldocenten in het Nedersaksisch taalgebied (N=44) laat zien dat methoden hiermee achterlopen op de bestaande lespraktijk. 16% van de docenten in het Nedersaksisch taalgebied gebruikt de ie-ij-regel (soms) in het onderwijs over spelambigue woorden met ei en ij. Dit terwijl vier op de tien docenten in het Nedersaksisch gebied zich niet bewust zijn van de uitspraak van de ij als /i/ in de streektaal. Hierom het advies aan methodemakers de ie-ij-regel in het Nedersaksisch taalgebied onderdeel te maken van de didactiek met betrekking tot de spelling van spelambigue woorden met ij of ei, in taalmethoden en streektaalleermiddelen lessen over de klanken van streektalen op te nemen en op lerarenopleidingen aandacht aan dit voor het onderwijs relevante kenmerk van het Nedersaksisch te besteden.