Onderstrepen is weten?

Abstract

Dit onderzoek richt zich op de effectiviteit van leesstrategieën binnen het eindexamen Nederlands. Het onderzoek bestaat uit een corpusanalyse en een experimenteel onderzoek. Binnen de corpusanalyse is gekeken naar de frequenties van leesstrategieën binnen de opgaven, uitleg en teksten van drie methodes Nederlands van 5 vwo en binnen de opgaven en teksten van zes eindexamens Nederlands van het vwo. Uit de corpusanalyse bleek dat de leesstrategieën ‘scharnierwoorden’ en ‘sleutelfragmenten’ het meest frequent aanwezig waren binnen zowel de methodes als de eindexamens. Aan de hand van de resultaten uit de corpusanalyse is een experiment uitgevoerd naar het effect van een instructie over de leesstrategieën ‘scharnierwoorden’ en ‘sleutelfragmenten’. Daarnaast is ook gekeken naar het effect van het later geven van de examenvragen. Aangezien uit onderzoek blijkt dat leerlingen vaak eerst de vragen lezen en dan de tekst scannen naar de antwoorden. Dit zorgt ervoor dat de leerlingen niet de hele tekst lezen. Voor een hoge mate van tekstbegrip is het wenselijker dat de leerlingen de hele tekst lezen. Het experiment is uitgevoerd binnen zeven 5-vwo klassen. De leerlingen kregen als opdracht om een examentekst te lezen en daar vervolgens de bijbehorende vragen over te beantwoorden. Sommige leerlingen kregen echter een instructie over leesstrategieën en sommige leerlingen kregen eerst alleen de tekst en pas later de vragen. Er bleek uiteindelijk geen effect te zijn van het later geven van de vragen. De leerlingen die eerst de tekst moesten lezen scoorden niet significant hoger dan de leerlingen die gelijk de vragen kregen. De leerlingen die een instructie kregen scoorden op één van de vijf vragen significant lager dan de leerlingen die geen instructie kregen. Op de andere vier vragen werd geen significant verschil gevonden tussen de conditie met instructie en de instructie zonder instructie.