Collectief dekolonisatietrauma, mythe of werkelijkheid ; De Nieuw-Guineacrisis (1950-1962) vanuit het perspectief van critici op het Nieuw-Guineabeleid van minister Joseph Luns

Abstract

Deze scriptie werpt een vernieuwende blik op het conflict tussen Nederland en Indonesië over het westelijke gedeelte van Nieuw-Guinea van 1950 tot 1962. In het historiografisch debat ligt de nadruk op het dekolonisatietrauma dat werd veroorzaakt door het verlies van Nieuw-Guinea in 1962. Dit is te wijten aan de grote invloed van minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns, die hardnekkig vasthield aan Nieuw-Guinea zodat Nederland een middelgrote mogendheid zou kunnen blijven. De vraag is echter in hoeverre er sprake was van een dekolonisatietrauma na het verlies van Nieuw-Guinea als men kijkt naar argumenten van critici op het kabinetsbeleid, die al geruime tijd aangaven dat Nederland zijn aanwezigheid op Nieuw-Guinea beter kon beëindigen. Om antwoord te geven op deze vraag is ten eerste onderzocht tot op welke hoogte het beeld juist is dat Luns zo halsstarrig aan Nieuw-Guinea vasthield door de te kijken naar de historiografie. Ten tweede komen de argumenten van verschillende critici op het kabinetsbeleid aan bod. Hierbij wordt gebruik gemaakt van biografieën en andere uitgaven die gebaseerd zijn op primaire bronnen om zo dicht mogelijk bij de bronnen te blijven. Het blijkt dat sommige argumenten gedurende de hele crisis een rol spelen, zoals de betrekkingen met Indonesië en dat er later meer argumenten bij komen, zoals het voorkomen van een militair conflict. Als derde volgt een casus over minister van Financiën Jelle Zijlstra die tijdens zijn ministerschap felle kritiek uitte op het Nieuw-Guineabeleid. Bij onderzoek van primaire bronnen van Zijlstra, blijkt dat hij pragmatische overwegingen had om Nieuw-Guinea over te dragen en dat hij ook inzag dat de internationale steun voor Nederland afnam. De biografische methode blijkt een zeer relevante benadering om een nieuwe visie op de Nieuw-Guineacrisis te geven. Eventueel vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op andere critici. Zo kan worden gekeken of de afwezigheid van een trauma bij Zijlstra persoonlijk was of het een breder gedragen gevoel in de Nederlandse samenleving en dat Nederland derhalve niet aan een dekolonisatietrauma leed.