Van Syrië naar Nederland: Een discoursanalyse van de representatie van Syrische vluchtingen in het NOS Journaal

Abstract

Sinds 2013 is er sprake van een grote toename van de vluchtelingenstroom vanuit Syrië naar Europa. Al eerder is onderzoek gedaan naar de representatie van vluchtelingen, maar nog niet specifiek naar de representatie van Syrische vluchtelingen op televisie. Daarom is in dit onderzoek bekeken op welke manier Syrische vluchtelingen gerepresenteerd worden in een zeer goed bekeken nieuwsprogramma in Nederland, namelijk het NOS JOURNAAL. Een corpus is samengesteld van alle 20.00 uur uitzendingen van het JOURNAAL in de periode 10 augustus 2015 tot en met 13 november 2015. Dit corpus is onderzocht aan de hand van een discoursanalyse. Hierbij is van alle 96 uitzendingen gekeken naar de hoeveelheid aandacht voor vluchtelingen in het JOURNAAL en de onderwerpen waarop gefocust werd. Vervolgens zijn veertien geselecteerde uitzendingen nader geanalyseerd om te ontdekken op welke manier de combinatie van verbale retoriek en mise-en-scène bijdraagt aan de constructie van betekenis. Uit de analyse is voortgekomen dat vluchtelingen een belangrijk en veel besproken onderwerp zijn binnen het Journaal. Het onderwerp wordt met name vanuit een Nederlands perspectief belicht, waarbij de reactie van Nederland op de situatie wordt besproken en vooral Nederlanders aan het woord komen. Dit construeert een discours waarbij vluchtelingen nauwelijks worden gerepresenteerd als individuen, maar als een negatieve situatie. Wanneer zij wel als individuen worden gehoord, draagt dit veelal bij aan hun constructie als the Other en wordt hun stem als minder belangrijk gerepresenteerd.