‘Mussert moet dood’ Antifascistische actie in Nederland in 1933

Abstract

In 1933 gingen fascisten en antifascisten ook in Nederland elkaar te lijf op straat. Naast het werk van de historicus G.J.A. Broek over fascistische knokploegen is over politiek straatgeweld in het Nederland van de jaren dertig weinig te vinden in de geschiedschrijving. Na een onderzoek met een bottom-up benadering waarin bronnen uit 1933 geanalyseerd zijn, is gebleken dat er antifascistische groepen actief waren die vormen van sabotage, intimidatie en fysiek geweld tegen fascisten gebruikten om hun eigen politieke of religieuze gemeenschap te beschermen en fascistische bewegingen te vernietigen. De antifascistische groepen die straatgeweld gebruikten bestonden vooral uit mannelijke arbeiders en intellectuelen maar ook antifascistische vrouwen waren betrokken bij geweldpleging. Door het illegale karakter van politieke geweldpleging hadden de betrokkenen belang bij het geheimhouden van hun identiteit waardoor het nauwkeurig identificeren van antifascisten en hun tegenstanders in dit onderzoek problematisch is gebleken.