| dc.description.abstract | De maatschappij vergrijst en er gaan steeds meer ouderen met pensioen. Doordat de arbeidsmarkt een geringe ontgroening kent, is het voor het financieel draaiende houden van het pensioenstelsel van belang dat ouderen langer participeren op de arbeidsmarkt. Hiervoor is de pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar. Echter, de vraag is of deze pensioenleeftijd haalbaar is voor werknemers in een fysiek belastend beroep. Dit onderzoek richt zich op oudere docenten lichamelijk opvoeding, tussen de 44 en 65 jaar, in het voortgezet onderwijs omdat deze docenten aangeven nu al moeite te ondervinden met de pensioenleeftijd van 65 jaar. De haalbaarheid van de verhoogde pensioenleeftijd wordt dan ook betwijfeld. Echter zijn de regelingen omtrent vroegtijdig uittreden niet meer aantrekkelijk waardoor het zowel in maatschappelijk- als individueel belang is dat werknemers langer aan het werk blijven. Een van de factoren die volgens eerder onderzoek zorgt voor vroegtijdige uittreding is het werkvermogen.
Het werkvermogen wordt gedefinieerd als het fysiek en mentaal in staat zijn om aan de taakeisen te kunnen voldoen. Volgens verschillende onderzoeken neemt het werkvermogen af met de leeftijd en is het werkvermogen een voorspeller van vroegtijdige uittreding en ziekteverzuim. Het is dus van belang dat het werkvermogen op pijl blijft. De doelstelling van het huidige onderzoek is om te onderzoeken in hoeverre fysieke werkbelasting en werkdruk gerelateerd zijn aan het werkvermogen, deze relaties worden gemodereerd door steun van de leidinggevende en het toepassen van SOC-strategieën en in hoeverre het werkvermogen gerelateerd is aan bevlogenheid. Dit wordt onderzocht middels een kwantitatief onderzoek. Daarnaast wordt er onderzocht op welke manier deze factoren invulling krijgen in de praktijk van docenten lichamelijk opvoeding in het voortgezet onderwijs. En tot slot welke wensen en ideeën er zijn vanuit de oudere docenten lichamelijke opvoeding gericht op een eventueel ouderenbeleid, om zo de haalbaarheid van de verhoogde pensioenleeftijd te vergroten. Dit wordt onderzocht middels een kwalitatief onderzoek.
Het kwantitatieve deel van dit onderzoek bestaat uit een online vragenlijst waar 311 respondenten aan hebben meegewerkt. Dit kwantitatieve onderzoek richt zich op het onderzoeken van de relaties zoals beschreven in de doelstelling. Het kwalitatieve onderzoek bestaat uit diepte-interviews waarin zes respondenten zijn geïnterviewd.
Uit de resultaten van het huidige onderzoek blijkt dat het werkvermogen tussen de 44 en 65 jaar significant afneemt. De factoren fysieke werkbelasting en werkdruk hebben volgens dit onderzoek een significant negatieve invloed op het werkvermogen. Hierbij bestaat de werkdruk voornamelijk uit de toegenomen administratieve lasten, de grootte van de klassen, het passend onderwijs en de digitalisering van het onderwijs. De fysieke werkbelasting wordt als steeds zwaarder ervaren en wordt voornamelijk veroorzaakt door het zware sjouwwerk, het vangen van leerlingen en het voordoen van oefeningen. Tevens blijkt uit de resultaten dat steun van de leidinggevende in de ontwikkeling een positief modererend effect heeft op de relatie tussen fysieke werkbelasting en het werkvermogen. Steun van de leidinggevende in het dagelijks functioneren en in de ontwikkeling hebben een significant positief effect op het werkvermogen. Tot slot heeft het werkvermogen een positief effect op bevlogenheid.
De haalbaarheid van de verhoogde pensioenleeftijd voor docenten lichamelijke opvoeding wordt, voornamelijk door de 60-plussers, betwijfeld zonder de invoering van een ouderenbeleid. Het is van belang voor de haalbaarheid dat er een passend ouderenbeleid komt, dat rekening houdt met de fysieke werkbelasting en de werkdruk voor de docenten. Tevens is er de wens onder docenten lichamelijke opvoeding om met stagiaires te werken waardoor de docenten fysiek worden ontlast.
Op basis van de resultaten van het huidige onderzoek wordt voor wetenschappelijk vervolg onderzoek aanbevolen te onderzoeken in hoeverre de administratieve lasten binnen het onderwijs invloed hebben op de kwaliteit van het onderwijs en de werkdruk. Daarnaast wordt aanbevolen om te onderzoeken wat de gevolgen zijn van de grootte van de klassen in het onderwijs voor de kwaliteit van het onderwijs en de werkdruk van docenten. Tot slot wordt er aanbevolen voor vervolgonderzoek om het werkvermogen en de haalbaarheid van de pensioenleeftijd te onderzoeken in meerdere beroepen en sectoren. | |
