Een prettig verblijf in het water: een kwalitatief onderzoek naar de betekenissen die kinderen en ouders geven aan zwemmen en de consequenties voor het al dan niet onderhouden van de zwemvaardigheid

Abstract

Jaarlijks zijn er 3,5 miljoen mensen in Nederland die zwemmen, variërend van leszwemmen tot vrij zwemmen en van wedstrijdsport tot recreatief zwemmen. Van die 3,5 miljoen zwemmers zijn er ruim 2,5 miljoen mensen die meer dan 12 keer per jaar een zwemactiviteit ondernemen. Je zou denken dat al deze mensen kunnen zwemmen en zwemvaardig zijn. Toch blijkt uit cijfers van Sociaal Cultureel Planbureau dat kinderen tegenwoordig steeds minder goed kunnen zwemmen, ook al hebben zij een zwemdiploma. Een van de oorzaken hiervan is dat kinderen steeds minder vaak een zwembad bezoeken. Uit cijfers blijkt dat de afgelopen 25 jaar een daling van 11 miljoen zwembadbezoeken heeft plaatsgevonden. Daarnaast neemt ook het niveau van zwemvaardig (het behalen van een C-diploma) af. In 2014 behaalt 41% van de kinderen in Nederland het C-diploma. Dit terwijl het percentage een aantal jaar geleden nog op 49% lag. Er kan zich afgevraagd worden waarom het aantal zwembadbezoeken en het niveau van zwemvaardig in de Nederlandse samenleving daalt. Het doel van dit onderzoek is te begrijpen wat de onderliggende betekenissen zijn die kinderen na het behalen van hun zwemdiploma’s geven aan zwemmen. Daarnaast worden betekenissen van ouders ook achterhaald, om te kijken hoe zij betekenis geven aan het zwemgedrag van hun kind(eren). Centraal staat de vraag: Welke betekenissen geven ouders en kinderen aan zwemmen en wat zijn de consequenties hiervan voor al dan niet onderhouden van de zwemvaardigheid bij kinderen tussen de 10 en 12 jaar? Aan dit onderzoek hebben 45 kinderen en 6 ouders deelgenomen. Middels de ‘draw, tell and write- method’ bij kinderen en semi-gestructureerde interview bij ouders zijn betekenissen achterhaald. De werkelijkheid is sociaal geconstrueerd en betekenissen komen voort uit achtergronden, ervaringen en kenmerken van het individu. Uitkomsten van dit onderzoek dragen bij aan het debat over zwemmen, zwemvaardigheid en het al dan niet onderhouden van zwemvaardigheid. Daarnaast laten de resultaten van dit onderzoek ons beter begrijpen waarom de zwemvaardigheid van kinderen én het aantal zwembadbezoeken is afgenomen de laatste jaren. Kijkend naar de vergaarde data in dit onderzoek blijkt dat betekenissen bij kinderen en ouders gestuurd worden door heersende verwachtingen (discoursen) die door de samenleving als waarheid worden aangenomen. Het zijn hele dominante verwachtingen in onze maatschappij. Onderzoek toont aan dat zwemmen wordt geconstrueerd op een aantal verschillende manieren. Binnen iedere manier heersen (andere) dominante discoursen, die sturing geven aan het handelen van een individu. Continu komt een individu in situaties terecht, waarin zij zichzelf moeten plaatsen en waar je als mens betekenis aan wilt geven. Binnen het frame van zwemmen wordt door zowel ouders als kinderen na het behalen van een zwemdiploma - door het ondergaan van nieuwe ervaringen - nieuwe betekenissen toegekend aan zwemmen. De overgang van de ene betekenisconstructie naar de andere betekenisconstructie brengt echter wel consequenties voor het onderhouden van de zwemvaardigheid met zich mee. De onderzoeker biedt met de resultaten van dit onderzoek handvaten om middels het (door ontwikkelen van) programma’s in te spelen op de doelgroep kinderen tussen de 7-12 jaar, waarbij er meer aandacht is voor het belang van het onderhouden van de zwemvaardigheden.