Samen werken aan water: op welke wijze kunnen waterschappen in Nederland de samenwerking op de afvalwaterketen versterken?

Abstract

In 2011 hebben de koepelorganisaties van de waterschappen, gemeenten, provincies en drinkwaterbedrijven in Nederland samen met de Rijksoverheid het Bestuursakkoord Water getekend. In dit akkoord is afgesproken dat deze overheidsorganen zullen besparen op de (afval)waterketen om deze keten voor de toekomst weerbaarder te kunnen maken. Doelmatigheid is hierbij het toverwoord. Om de plannen uit te kunnen voeren zijn 49 regio’s ontstaan waarin wordt samengewerkt aan de verbeteringen van kostenbeheersing, kwaliteitsverbetering en kwetsbaarheidvermindering (de 3 K’s). De regio’s hebben zelf de vorm waarin wordt samengewerkt gekozen. Hierdoor is een grote variëteit van samenwerkingsvormen in de praktijk zichtbaar.

De afgelopen zeventig jaar is een verschuiving in de publieke sector zichtbaar naar een meer economische benadering van overheidsuitvoering. Dit uit zich onder andere in een toename van het aantal netwerken waarin diverse bestuurslagen actief zijn. In dit onderzoek is onderzocht hoe de bestaande samenwerkingen op de afvalwaterketen van elkaar verschillen. Wat zijn sterke en zwakke plekken binnen deze samenwerkingen? Vervolgens is onderzocht hoe de samenwerkingen in de toekomst verder kunnen worden versterkt. Met de resultaten uit de interviews en literatuurstudie is vervolgens een antwoord gegeven op de hoofdvraag: ‘Op welke wijze kunnen waterschappen in Nederland de samenwerking op de afvalwaterketen versterken?’.

Het onderzoek van Provan & Kenis (2008) biedt een aantal ‘succesfactoren’ waaraan een geslaagde samenwerking moet voldoen. Deze factoren zijn getoetst op de bestaande samenwerkingen. Er zijn een aantal maatregelen beschreven die de regio’s kunnen toepassen om de samenwerkingen verder te ontwikkelen. Kort gezegd zijn er drie hoofd pijlers waarin deze maatregelen kunnen worden onderverdeeld: een goede communicatie - ook tussen ambtelijke en bestuurlijke partners in de samenwerking -, één of meerdere stimulators voor het behalen van de doelen en de uitbreiding van het huidige beleid binnen de afvalwaterketen. De goede communicatie zorgt voor een lopende interne samenwerking, onderling vertrouwen en duidelijkheid over kwaliteiten, belangen en doelen. Extern kunnen stimulators voor druk op de ketel zorgen als de samenwerking even minder verloopt. Tot slot zullen innovaties en het aantrekken van nieuwe partners ervoor zorgen dat de samenwerking ook in de toekomst in beweging blijft.