Terughoudend betrachten? Een onderzoek naar het politieke debat na de Molukse acties in de jaren zeventig en de moord op Theo van Gogh in 2004

Abstract

Het is een recente ontwikkeling binnen de Internationale Betrekkingen dat historici aandacht geven aan de historisering van veiligheid. Hiermee wordt gepoogd het onderzoek naar terrorisme, contra-terrorisme en het veiligheidsbeleid in historisch perspectief te plaatsen. Het doel van dit onderzoek is een plek in te nemen in deze historische benadering van terrorisme en contra-terrorisme. Daarom wordt onderzocht hoe in het Nederlandse politieke debat de perceptie van de dreiging van het fenomeen terrorisme verwoord werd tijdens de Molukse aanslagen in de jaren zeventig en na de moord op Theo van Gogh in 2004. Om een antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag is een analyse gemaakt van het politieke debat dat door het kabinet en de Tweede Kamer gevoerd werd op de thema’s terrorisme, veiligheid en de rechtsstaat. Hiermee wordt beoogd weer te geven hoe in de politiek gesproken werd over terrorisme en hoe de dreiging op de Nederlandse veiligheid en de rechtsstaat verwoord werd. Het kabinet stond na iedere terroristische aanslag voor de keuze: terughoudendheid betrachten of niet? In de jaren zeventig werd er terughoudendheid betracht in het verwoorden van de dreiging en dit neemt de Tweede Kamer grotendeels over. Na de moord op Theo van Gogh, in het licht van de aanslagen in Amerika, was er geen terughoudendheid meer te bespeuren. Vooral de Tweede Kamer verwoordde in krachtige termen de dreiging van terrorisme. Eventueel vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de manier waarop de dreiging verwoord werd in de media en hoe dit het publieke debat beïnvloedde.