Is vertrouwen de sleutel? Onderzoek naar de rol van vertrouwen van burgers in de gemeente bij het ontstaan- en voortbestaan van burgerinitiatieven.

Abstract

Burgerinitiatieven nemen een steeds belangrijkere rol in bij het uitvoeren van publieke taken in de maatschappij. De wetenschappelijke literatuur geeft geen uitsluitsel over de rol van vertrouwen bij burgerinitiatieven: vertrouwen wordt door enkele bronnen genoemd als een belangrijke voorwaarde, terwijl andere auteurs schrijven dat juist wantrouwen in de gemeente aanleiding is voor burgers om te beginnen met een initiatief. Er is sprake van een schijnbare tegenstelling. Bovendien is niet duidelijk hoe vertrouwen wordt opgewekt of juist beschaamd. Dit heeft geleidt tot de volgende onderzoeksvraag, die door middel van onderzoek in vier burgerinitiatieven is beantwoord:

Welke rol speelt vertrouwen van burgers in de lokale overheid in het ontstaan en het voortbestaan van burgerinitiatieven, en welke invloed heeft overheidssteun op dit vertrouwen?

Conclusie: Vertrouwen in de lokale overheid is van groot belang voor het ontstaan- en voortbestaan van burgerinitiatieven. Met name individueel vertrouwen in afzonderlijke ambtenaren is van belang. Als dit vertrouwen aanwezig is en blijft, is aan een belangrijke voorwaarde voor het voortbestaan van een initiatief voldaan. Wantrouwen in de gemeentelijke plannen voor de eigen woonomgeving, is in sommige gevallen de aanleiding van het starten van een initiatief. Toch is er ook in deze gevallen op zijn minst één ambtenaar waarbij individueel vertrouwen aanwezig is. In deze initiatieven bestaan deze twee vormen van vertrouwen dus naast elkaar. Zonder enige vorm van individueel vertrouwen of vertrouwen in de gemeente als geheel, komt een initiatief niet van de grond, en blijft deze ook niet voortbestaan. Overheidssteun heeft een positief effect op vertrouwen, zolang dit niet blijft bij uitgesproken ondersteuning, maar ook overgaat op praktische ondersteuning door de lokale overheid. Autonomie krijgen geeft ook vertrouwen, zolang dit wordt gecombineerd met enige ondersteuning van de lokale overheid.