Een asielzoekerscentrum? Niet in mijn buurt! Een kwalitatief onderzoek naar hoe op lokaal niveau wordt omgegaan met spanningen rondom de komst van vluchtelingen.

Abstract

Nederlandse gemeentes krijgen als gevolg van de oorlog in het Midden-Oosten en Afrika steeds vaker te maken met de komst van vluchtelingen. Uit onderzoek blijkt dat dit in sommige gemeentes tot protest heeft geleid. Bekende voorbeelden zijn de incidenten die zich hebben voorgedaan in Geldermalsen, Steenbergen en Oranje. Deze incidenten worden door de media aangeduid als ‘maatschappelijke onrust’ en zouden geleid hebben tot verstoring van de openbare orde en veiligheid. Mede hierom zou het van groot belang zijn om onderzoek te verrichten naar de wijze waarop in de toekomst maatschappelijke onrust in gemeentes zo klein mogelijk gehouden kan worden. In de huidige kwalitatieve studie zal daarom achterhaald worden wat de aanpak is van lokale partijen bij het voorkomen of beperken van maatschappelijke onrust, en wat hierin als succesvol en minder succesvol kan worden beschouwd. Een opvallende bevinding is dat gemeentes in de fase van besluitvorming over de plaats van de locatie en het informeren van de buurt geen officiële aanpak of beleidsplan hanteren om de komst van vluchtelingen in goede banen te leiden. Gemeentes zouden afwachten tot na de eerste informatieavond met het opstellen van een aanpak, zodat zij eerst kunnen polsen hoe de komst van vluchtelingen wordt ontvangen in de wijk. Aan de hand van reacties van bewoners kunnen gemeentes achterhalen waarop eventuele onrust bij komst van vluchtelingen is gebaseerd. Op basis hiervan zullen zij bepalen welke aanpak het beste is om onrust in het vervolg zoveel mogelijk tegen te gaan. Gebleken is dat maatschappelijke onrust bij de komst van vluchtelingen tot stand komt door gevoelens van dreiging en relatieve deprivatie. Echter, de mate waarin deze gevoelens kunnen leiden tot daadwerkelijke onrust, blijken per case verschillend te zijn. Uit onderzoek is gebleken dat deze verschillen mogelijk toe te wijzen zijn aan de achtergrondkenmerken van een buurt, de plaats waar de opvanglocatie staat in de wijk en het aantal vluchtelingen dat wordt opgevangen.