De positie van religieonderwijs in de openbare school

Abstract

Deze scriptie gaat in op de vraag: ‘Wat is de positie van religieonderwijs op openbare scholen?’. Dit onderzoek focust, door middel van een literatuurstudie en een interview met een beleidsmedewerker van VOS/ABB, op de totstandkoming van het religieonderwijs, de huidige manifestatie van religieonderwijs en de eventueel toekomstige manifestatie van religieonderwijs op openbare scholen. Centraal staat het idee dat de openbare school haar doelen niet bereikt door haar huidige vorm van religie-educatie.

Dit onderzoek gaat allereerst in op het huidige religieuze landschap van Nederland. In dit hoofdstuk wordt duidelijk dat door de afname van institutionele religie er na de Tweede Wereldoorlog een verschuiving plaatsvond in ‘religieus Nederland’. Er wordt gesteld dat er meerdere factoren moeten worden meegenomen wanneer er wordt gekeken naar het religieuze landschap: allereerst de christelijke wortels en de uitwerkingen daarvan, daarnaast de nieuwe vormen van religiositeit en religiebeleving, en ten slotte ook andere religies dan het christendom, zoals de islam. Vervolgens richt deze scriptie zich op de verschillende vormen van religieonderwijs die er zijn in het huidige Nederlandse onderwijsbestel. Dit hoofdstuk laat zien hoe de verzuiling een stempel heeft gedrukt op het onderwijs en hoe het neutraliteitsbegrip van de openbare school zorgt voor terughoudendheid met betrekking tot het aanbieden van religieonderwijs. In het derde hoofdstuk wordt de focus gelegd op de openbare school. Dit deel gaat in op de verschillende opvattingen over religie-educatie van de openbare school. Er zal duidelijk worden dat de opvattingen over actieve pluriformiteit en burgerschap met betrekking tot levensbeschouwing beter uitgewerkt zouden kunnen worden dan dat er nu gebeurt. Deze scriptie sluit af met een blik op het religieonderwijs van de toekomst. Er zal duidelijk worden gemaakt dat religieonderwijs op andere manieren kan plaatsvinden wanneer er voorbij het ‘verzuilde’ systeem wordt gedacht en de opzet van G/HVO verandert, of er een nieuw vak ‘levensbeschouwing’ wordt aangeboden. In dit hoofdstuk wordt bekeken in hoeverre ideeën over een nieuw vak religiekunde/levensbeschouwing aansluiten bij de kernwaarden van de openbare school en bij de onderwijsfuncties van Gert Biesta.