Over internationale dollemannen, nietsontziende dwepers en leprozen in de politiek: Framing van de berichtgeving over het anarchisme in Nederlandse kranten 1898-1901

Abstract

Het gewelddadig anarchisme dat zich vanaf 1880 manifesteerde bereikte rond 1900 het hoogtepunt met de moorden op keizerin Elizabeth van Oostenrijk, koning Umberto I van Italië en president McKinley van de Verenigde Staten. Hoewel volgens de literatuur de aanslagen grote impact maakten, mede veroorzaakt door angstaanjagende berichtgeving in Europese en Amerikaanse kranten, is het mar de vraag of dit ook opgaat voor de Nederlandse kranten.

Met behulp van een nieuw opgezet interpretatiekader dat het zogenaamde 'nieuwsgewicht' van aanslagen tot een maand na de dood van het slachtoffer meet, geeft dit onderzoek inzicht in hoe het Algemeen Handelsblad, het Rotterdamsch Nieuwsblad en Het Nieuws van den Dag deze gebeurtenissen weergaven in hun berichtgeving. Daarnaast wordt gekeken wat het social framework is dat rondom het anarchisme opgebouwd wordt en hoe er in het collective action frame opgeroepen wordt om op het anarchisme te reageren.

Het onderzoek toont aan dat het maar zeer de vraag is of uitspraken in de literatuur over de Europese en Amerikaanse kranten ook opgaan voor Nederlandse kranten. De Nederlandse dagbladen vertonen in de berichtgeving een zeer boeiende middenweg tussen het negeren en het uitvergroten van de anarchistische aanslagen.