Twee talen, twee persoonlijkheden: exploratief onderzoek naar persoonlijkheidsmodulatie door taal bij Spaans-Nederlandse compound tweetaligen

Abstract

Van tweetaligen wordt vaak gesteld dat zij twee persoonlijkheden hebben die afwisselend tot uiting komen bij het spreken van de ene of de andere taal. Dit soort persoonlijkheidsmodulatie wordt in deze masterscriptie exploratief onderzocht onder Spaans-Nederlandse compound tweetaligen, oftewel tweetaligen die van jongs af aan met zowel de Spaanse als de Nederlandse taal opgevoed zijn in Nederland. Op basis van een inductieve analyse van data uit zowel focusgroepen als diepte-interviews zijn verschillende concepten geabstraheerd die hierin het meest voorkwamen, namelijk identificatie, discours, context en taal. Naast door de respondenten genoemd te worden kwamen deze hoofdthema’s tevens uit de literatuur naar voren als belangrijke factoren omtrent persoonlijkheidsmodulatie. Uit de analyse bleek dat respondenten zich met beide of geen van beide nationaliteiten identificeerden en bovendien een tegenstrijdige stimulans tegenkwamen vanuit het discours omtrent hun tweetaligheid, al ervoer geen van allen hun identiteit noch het algehele sociale discours als problematisch of negatief. Bovendien noemden respondenten slechts voordelen van hun tweetaligheid. Respondenten gaven aan verschillende gevoelens bij de Spaanse en Nederlandse taal te hebben, evenals prosodische en nonverbale uitingen aan te passen bij het wisselen van taal. Persoonlijkheidsmodulatie bleef echter ongenoemd en werd door respondenten vaak aan context of cultuur gewijd, al werd persoonlijkheidsmodulatie door taal in een enkel geval wel door respondenten bij andere tweetaligen geconstateerd. Het uitblijven van herkenning van persoonlijkheidsmodulatie onder respondenten kan mogelijk verklaard worden door karaktereigenschappen die respondenten wel of niet bewuster maken van persoonlijkheidsmodulatie, aan het gebrek aan contrast in talige persoonlijkheden vanwege de typische overlap van talige contexten bij compound tweetaligen, of aan het onbewuste karakter van persoonlijkheidsmodulatie. Aangeraden wordt daarom om in vervolgonderzoek karaktereigenschappen te testen, herhaalde meetmomenten te integreren en data te verzamelen door middel van observaties door derden.