Migranten of Passanten? Scandinavische vestiging in negende-eeuws Frisia

Abstract

Tussen 834 en 885 heersten in delen van het Nederlandse kustgebied verschillende Noormannen als vazallen van de Frankische vorsten. Sinds de negentiende eeuw hebben academici zich gebogen over de vraag of deze overheersing ook gepaard ging met een vestiging van Scandinavische migranten in deze streek. In dit onderzoek tracht ik nieuw licht te werpen op dit oude vraagstuk in de Nederlandse historiografie door het te bekijken vanuit de hoek van de migratietheorie. Deze theorie, afkomstig uit de sociale wetenschappen, probeert door het opstellen van een aantal principes inzicht te geven in hoe mensen zich over het algemeen gedragen tijdens migraties en is recent met succes toegepast op de Angelsaksische en Scandinavische migraties naar Brittannië. In dit onderzoek analyseer ik eerst de schriftelijke bronnen in de vorm van annalen en oorkondes, en daarna de verschillende archeologische bronnen die betrekking hebben op dit vraagstuk. Daarbij worden doorlopend de verschillende principes van de migratietheorie besproken en getoetst of deze van toepassing zijn op de Scandinavische vestiging in Frisia. Ook worden eerder gedane aannames over wat de Scandinavische migratie naar Frisia zou moeten inhouden en hoe dit proces zou verlopen, aangekaart en waar nodig bekritiseerd.