De invloed van sympathie en vertelperspectief op narratieve overtuiging

Abstract

Verhalen kunnen invloed uitoefenen op de attitudes van lezers. Dit proces heet narratieve overtuiging. In dit onderzoek wordt onderzocht in welke mate identificatie een rol speelt in narratieve overtuiging. Identificatie is het proces waarbij een lezer verscheidene verbindingen voelt met een personage, zoals waargenomen gelijkenis en sympathie. De lezer neemt in dit proces emotioneel en cognitief de rol van het personage over. Uit recent onderzoek is gebleken dat het vertelperspectief in een verhaal en de mate van similarity, ook wel de waargenomen gelijkenis, invloed hebben op de mate van identificatie. Ook is gebleken dat hoe sympathieker een personage bevonden wordt, hoe sterker de identificatie met dit personage is. Echter niet onderzocht is de invloed van zowel vertelperspectief als sympathie op de mate van identificatie. In dit onderzoek stond de volgende onderzoeksvraag centraal: “In welke mate beïnvloeden vertelperspectief en sympathie identificatie met een personage, en daaruit volgend de attitudes.” Er zijn vier verhaalversies ontwikkeld over een conflictsituatie tussen twee mannen, waarin telkens het vertelperspectief en de mate van sympathie van de personages zijn gemanipuleerd. De verhalen zijn naast deze manipulaties zoveel mogelijk gelijk gehouden. Het verhaal is of vanuit het perspectief van het ene personage beschreven of vanuit het andere personage. Daarnaast is telkens één personage sympathiek en één personage onsympathiek. De vier versies werden voorgelegd aan 140 respondenten, aan wie achteraf gevraagd is een vragenlijst in te vullen over de gelezen tekst. Uit de resultaten bleek dat de mate van identificatie beïnvloed werd door het vertelperspectief van waaruit het verhaal gelezen werd alsmede door de mate van sympathie van de personages. Daarnaast bleek dat de attitude wel werd beïnvloed door het vertelperspectief maar niet door sympathie. Deze resultaten laten zien dat zowel vertelperspectief als sympathie invloed hebben op de mate van identificatie met personages en dat verhalen persuasief kunnen werken.