Cognitief functioneren bij Hartfalenpatiënten : Onderzoek naar de relatie tussen Cognitief functioneren en het Kennisniveau en tussen Cognitief functioneren en het Zelfzorggedrag bij Hartfalenpatiënten.

Abstract

Inleiding: Cognitief disfunctioneren komt veel voor bij hartfalenpatiënten. Cognitief disfunctioneren bij hartfalenpatiënten wordt in verband gebracht met achteruitgang, frequente ziekenhuisopnames, toenemende sterfte, afname van kwaliteit van leven en toename van gezondheidszorgkosten. Het is mogelijk dat hartfalenpatiënten met cognitief disfunctioneren minder goed de informatie tot zich kunnen nemen dan hartfalenpatiënten met normaal cognitief functioneren. Dit kan gevolgen hebben voor het kennisniveau en de uitvoer van het zelfzorggedrag.

Probleemstelling: Er is geen inzicht in de mogelijke gevolgen van de aanwezigheid van cognitief disfunctioneren bij hartfalenpatiënten op adequate patiënteneducatie en zelfzorggedrag. Om goede individuele begeleiding te kunnen bieden op de hartfalenpoli, is het noodzakelijk dat meer bekend is over de relatie van het cognitief functioneren met het kennisniveau en het zelfzorggedrag van de hartfalenpatiënt.

Methode: In het onderzoek is een non-experimenteel, longitudinaal (twee meetmomenten), correlationeel design gebruikt. Middels de Gestandaardiseerde Mini-Mental State Examination (S-MMSE) is het cognitief functioneren vastgesteld. Afkappunten zijn vastgesteld afhankelijk van het premorbide niveau van functioneren. Voorafgaand aan het eerste hartfalenpolibezoek en maximaal twee weken nadien zijn het kennisniveau, middels de Dutch Heart Failure Knowledge Scale (DHFKS), en het zelfzorggedrag, middels European Heart Failure Self-care Behaviour Scale (EHFScBS), gemeten bij nieuw gediagnosticeerde hartfalenpatiënten.

Resultaten: Acht van de twintig hartfalenpatiënten hebben cognitief disfunctioneren (40%). Na het hartfalenpolibezoek is het kennisniveau van hartfalenpatiënten met een normaal cognitief functioneren significant beter dan van de hartfalenpatiënten met cognitief disfunctioneren (13 vs 11, t=-3,61, p<.01). Er is zowel voor als na het hartfalenpolibezoek geen verschil in zelfzorggedrag tussen hartfalenpatiënten met en zonder cognitief disfunctioneren (respectievelijk t=-0,09, NS en t=0,39, NS). De hartfalenpatiënten laten in beide groepen een verbetering zien van het kennisniveau en het zelfzorggedrag na hartfalenpolibezoek.

Conclusies: Hartfalenpatiënten laten cognitief disfunctioneren zien. De aanwezigheid van cognitief disfunctioneren bij hartfalenpatiënten heeft na het hartfalenpolibezoek gevolgen voor het kennisniveau. De zelfzorggedragscores bij hartfalenpatiënten met en zonder cognitief disfunctioneren zijn vergelijkbaar.

Aanbevelingen: Uitgebreider onderzoek zal gedaan moeten worden bij alle hartfalenpatiënten en niet alleen bij nieuw gediagnosticeerde. Executieve functies zullen in toekomstig onderzoek gescreend moeten worden, omdat deze vooral de planning en organisatiemogelijkheden van hartfalenpatiënten kunnen vaststellen. Het inzetten van een meetinstrument die het zelfzorggedrag van de hartfalenpatiënt meet vanuit het oogpunt van een ander, om mogelijke bias in zelfrapportage te voorkomen. Alertheid op aanwezigheid van cognitief disfunctioneren bij hartfalenpatiënten is nodig in de praktijk, omdat de prevalentie hoog is.