| dc.description.abstract | De Europese Unie verkeert in crisis. Verschillende maatschappelijke ontwikkelingen bevragen haar legitimiteit en haar toekomst. Europeanen keren zich in toenemende mate af van het Europese project. Wil het tij keren dan moet actief iets worden ondernomen. Maar wat? Europese identiteit speelt een belangrijke rol in de discussie. Volgens sommigen zou Europese identiteit een anker kunnen zijn waarmee de Europese eenheid in deze onrustige tijden zou kunnen worden bewaakt.
In dit onderzoek wordt gezocht naar mogelijkheden voor het bevorderen van identificatie met de Europese Unie. De hoofdvraag luidt: Welke pijlers, die naar voren komen uit het huidige theoretische debat over de toekomst van de Europese identiteit, kunnen bijdragen aan de bevordering van identificatie met de Europese Unie? Het onderzoek richt zich specifiek op identificatieprocessen en niet op het formuleren van dé Europese identiteit. Identiteit wordt in dit onderzoek beschouwt als een uitkomst van een constant proces. Identificatie duidt hier op de zoektocht naar verbindingen en aanknopingspunten op tal van gebieden. Identificatie met de Europese Unie door een Europeaan, is de erkenning van verbindingen met zijn mede Europeanen.
Het WRR rapport ‘Identificatie met Nederland’ onderscheidt drie vormen van identificatie met een gemeenschap: functionele, normatieve en emotionele identificatie. Functionele identificatie is de erkenning dat je met andere Europeanen een gemeenschappelijk doel hebt, ofwel een bepaald belang. Normatieve identificatie is de erkenning van de Europese wet als belangrijkste norm en de acceptatie dat veranderingen in normen verlopen via een gezamenlijk democratisch proces. Emotionele identificatie is het gevoel van emotionele verbintenis tussen Europeanen. Deze drie door de WRR geformuleerde identificatieprocessen vormen het raamwerk voor het onderzoek naar identificatie mogelijkheden met de Europese Unie.
Een veelvoud aan politieke, economische en sociale factoren bemoeilijken identificatie met Europa. Denk hierbij aan onderwerpen als: de Griekse crisis, toegenomen vluchtelingenstromen, een mogelijke Brexit, nationalisme en de dreiging van Rusland en Islamitisch radicalisme. Uit ‘de Eurobarometer 2015’ blijkt dat een groot deel van de Europeanen het gevoel heeft dat hun stem niet telt op Europees niveau. Dit gaat gepaard met een toenemend wantrouwen tegen de Europese Unie. Maatschappelijke ontwikkelingen leggen enorme druk op de bestaande verbindingen tussen Europeanen, maar laten op sommige terreinen ook het gebrek aan verbindingen zien. Als gevolg grijpen veel Europeanen terug op meer grijpbare kaders als de natie, religie of etniciteit.
In dit onderzoek worden zowel concrete als abstracte mogelijkheden voor het versterken van de connecties tussen Europeanen aangedragen. Hieruit worden acht pijlers gedestilleerd waarop identificatie met de Europese Unie zou kunnen steunen. Dit zijn condities waardoor de drie identificatieprocessen met de Europese Unie versterkt kunnen worden. Deze acht pijlers zijn: een stip aan de horizon, kennis, gelijkheid, democratie, een toegankelijke publieke arena, veelstemmigheid, hoop en het vieren van verbondenheid. Deze pijlers kunnen worden versterkt door maatregelen van de overheid (zowel op nationaal, als Europees niveau) en bijdragen aan kennis en ontmoeting door opleidingen, organisaties en instituties. Ook publieke figuren en de media kunnen hier in belangrijke mate de verantwoordelijkheid voor nemen. Al deze actoren kunnen echter alleen stimuleren. Het zijn de Europeanen die uiteindelijk open moeten staan voor het aangaan van verbindingen met hun medeburgers. Gezamenlijk zijn zij allen verantwoordelijk voor het onderhouden en constant actualiseren van identificatie met Europa. | |
