Burgeroorlogen, bloedoffers en religieuze bemiddeling. Conflict in Liberia: analyse en interventie op interreligieus niveau

Abstract

Het doel van dit onderzoek is om de religieuze dimensies van de Liberiaanse samenleving te verkennen, opdat er een completer inzicht verkregen kan worden in het conflict in Liberia. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Welke rol heeft religie gespeeld in het ontstaan, het verloop en de beëindiging van de Liberiaanse burgeroorlogen?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden is literatuuronderzoek gedaan. De religieuze dimensie van de burgeroorlogen die zich in de periode tussen 1989 en 2003 in Liberia afspeelden is door een aantal wetenschappers onderzocht, maar de visies van deze wetenschappers zijn in beperkte mate met elkaar in verband gebracht. Het theoretisch kader is gevormd aan de hand van publicaties van Stephen Ellis en William Vendley. Op basis van hun frameworks zijn respectievelijk de geschiedenis van religieuze tradities in Liberia en de rol van interreligieuze samenwerking bij conflictinterventie in Liberia geanalyseerd.

Uit de analyse van Ellis’ publicaties blijkt, dat in Liberia de historische ontwikkeling van religieuze tradities in drie periodes te onderscheiden is: de eerste periode werd gekenmerkt door een vorm van traditionele inheemse religie in een staatloze samenleving, waarbij het Poro-genootschap de maatschappelijke hiërarchie bepaalde; de tweede periode werd bepaald door wederzijdse assimilatie tussen de inheemse bevolking en de christelijke, Ameriko-Liberiaanse kolonialisten en de derde periode door de onbeperkte en ongecontroleerde toepassing van traditionele rituelen in de context van de burgeroorlogen, die leidde tot maatschappelijke wanorde en wetteloosheid in de Liberiaanse samenleving.

Omtrent de burgeroorlogen blijken interreligieuze samenwerking en interventie (bijvoorbeeld in de vorm van interreligieuze raden) een belangrijke aanvulling te kunnen zijn op interventiepogingen door humanitaire organisaties die opereren op nationaal en internationaal niveau, doordat religieuze gemeenschappen unieke morele, spirituele en sociale capaciteiten hebben, die zij kunnen aanwenden bij bemiddeling tussen de partijen en ondersteuning van de bevolking in conflictsituaties. De Inter-Religious Council of Liberia heeft actief geïntervenieerd in de Liberiaanse burgeroorlogen, zowel gedurende het conflict als in de post-conflictfase. Deze raad voldoet aan Vendleys randvoorwaarden voor interreligieuze samenwerking.

Religie heeft een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming en ontwikkeling van de Republiek Liberia, de vorm die de Eerste en Tweede Liberiaanse Burgeroorlog aangenomen hebben en de interventie in de beëindiging van dit conflict.