Schrijfsters Binnen Vier Muren: Een Comparatieve Analyse van de Nederlandse Kluizenares Suster Bertken en de Engelse Kluizenares Julian of Norwich

Abstract

Het kluizenaarschap is in de Middeleeuwen een veelvoorkomend verschijnsel onder vrouwen. Zowel in Nederland als in Engeland hebben vrouwen zich vrijwillig op laten sluiten in een kluis, behorend bij een kerk, om daar in afzondering te leven met God. Een welbekende Utrechtse kluizenares is Berta Jacobs, beter bekend als Suster Bertken. Een kluizenares met een soortgelijke status in Engeland is Julian of Norwich. Het doel van dit onderzoek is om Bertken uit de Lage Landen te vergelijken met de Engelse Julian, zowel aan de hand van een levensbeschrijving van de vrouwen als een comparatieve lezing van hun primaire bronnen. Hiervoor wordt de volgende onderzoeksvraag bestudeerd: In hoeverre zijn er overeenkomsten en verschillen te vinden tussen de kluizenares Suster Bertken uit de Lage Landen en de Engelse kluizenares Julian of Norwich in een analyse van hun primaire werken en van de context waarin zij schreven? Om deze vraag te beantwoorden bevat dit onderzoek een comparatieve vergelijking van zowel de biografieën van Bertken en Julian als enkele van hun primaire bronnen, voor Bertken "Een Innighe Sprake" en "Het Kerstnachttraktaat" en voor Julian "Revevelations of Divine Love". Voor de onderbouwing van deze analyse wordt gebruik gemaakt van Sapiro’s transfer-theorie, Richs ‘politics of location’, Crenshaws theorie over intersectionaliteit, Stanzels theorie over vertellersperspectieven en De Lauretis’s onderzoek naar genealogieën. Dit onderzoek maakt duidelijk dat deze vrouwen als kluizenaressen sterke overeenkomsten vertonen, maar dat ze als schrijvende vrouwen op een andere, persoonlijke en zelfs originele manier te werk gaan.