De toegankelijkheid van wijkteams voor Turks-Nederlandse meiden met emotionele problematiek

Abstract

Uit diverse onderzoeken blijkt dat een relatief hoog percentage van Turks-Nederlandse meiden kampt met emotionele problematiek. Ook blijkt dat zij minder gebruik maken van de formele hulpverlening dan op basis van de problematiek verwacht zou mogen worden. Aangezien wijkteams sinds de invoering van de nieuwe Jeugdwet een belangrijk deel van de jeugdhulp op zich hebben genomen, is in dit onderzoek nagegaan wat zij doen om de doelgroep effectief te bereiken en te helpen. Er zijn in totaal zeventien individuele interviews afgenomen bij vier verschillende partijen. Zo is er gesproken met drie interculturele psychologen/psychiaters en vier Turks-Nederlandse meiden. Daarnaast zijn binnen één gemeente zes wijkteammedewerkers en vier samenwerkingspartners (potentiële verwijzers) geïnterviewd. Tijdens de interviews is gebruik gemaakt van theoretische kennis over (algemene) drempels die jongeren kunnen ervaren in hun weg naar de hulpverlening. Hierbij is in het bijzonder aandacht geweest voor wat de wijkteams concreet deden om deze drempels weg te nemen. Het bleek dat het wijkteam tot op zekere hoogte op proactieve wijze naar buiten toe trad om laagdrempelige hulpverlening te kunnen bieden. Dit gebeurde vooral door contacten met samenwerkingspartners en het werken op een belangrijke vindplaats, namelijk scholen. Hierbij bleek dat wijkteams met een vaste plek op scholen (jeugdteams) in principe laagdrempelig zijn voor jongeren, zo mogelijk ook voor Turks-Nederlandse meiden met emotionele problematiek. In de dagelijkse praktijk bleek het wijkteam echter in beperkte mate een signalerende functie te hebben. De tweede conclusie van dit onderzoek is dat samenwerkingspartners cliënten niet altijd verwezen naar het wijkteam. Een belangrijke verklaring hiervoor is dat er bij sommige partners geen overeenstemming was over de rol van het wijkteam binnen de totale hulpverlening in de gemeente. Een andere belangrijke verklaring is dat sommige partners een zekere mate van wantrouwen koesterden ten aanzien van de professionaliteit van wijkteammedewerkers. De derde conclusie is dat het wijkteam niet altijd in staat was om rekening te houden met de culturele achtergrond van cliënten, wat betekent dat het wijkteam niet altijd cultuursensitief was. Bij emotionele problematiek onder Turks-Nederlandse meiden speelt de culturele achtergrond en verschillen in perspectief tussen ouders en dochter naar verwachting een grote rol. Dit vereist meerzijdig partijdige hulpverlening van wijkteammedewerkers. Dit houdt in dat een hulpverlener geen kant kiest in een casus waarbij conflicterende partijen betrokken zijn. Het bleek echter dat dit voor sommige wijkteammedewerkers nog lastig is om te realiseren, omdat zij in hun hulpverlening mogelijk teveel beïnvloed worden door het eigen (westerse of juist ‘traditionele’) referentiekader. Of Turks-Nederlandse meiden met emotionele problematiek terecht komen bij het wijkteam lijkt voor een groot deel afhankelijk te zijn van hun hulpzoekgedrag. Het is maar de vraag of deze meiden überhaupt uit eigen beweging gaan zoeken naar hulpverlening. Daarom is de doelgroep meer afhankelijk van (outreachende) hulpverleners en hun samenwerkingspartners. Turks-Nederlandse meiden kunnen mogelijk effectiever bereikt worden door het wijkteam wanneer het wijkteam de samenwerkingsafspraken met partners versterkt. Op deze manier kan het verwijzingsproces van deze kwetsbare groep meiden naar het wijkteam geoptimaliseerd worden. Daarnaast kan deskundigheidsbevordering de cultuursensitiveit onder individuele wijkteammedewerkers vergroten. Door het trainen van (interculturele) vaardigheden kan het wijkteam de doelgroep mogelijk beter bedienen.