Ebert door andere ogen. Friedrich Eberts optreden tijdens de Duitse revolutie van 1918-1919, gezien vanuit historici en politici uit de DDR

Abstract

De Duitse revolutie van 1918-1919 is cruciaal voor de moderne Duitse geschiedenis, ronduit omstreden en al decennia lang het onderwerp van een heftige polemiek. Tijdens de revolutie, die was geïnspireerd door de Russische revolutie van 1917 en werd aangewakkerd door de Duitse verliezen in de Eerste Wereldoorlog, poogde radicaal links een communistische staat te creëren. De rechterkant van het politieke spectrum verzocht juist de status quo ante te behouden: een Duits Rijk onder leiding van de keizer. De sociaaldemocraten zaten hier tussenin en moesten als nieuwe regering het land door deze turbulente tijden leiden. Vooral de rol van Friedrich Ebert, leider van de sociaaldemocraten en tevens kanselier, is betwist; heeft hij de revolutie geleid of hem juist laten mislukken? In de DDR was dit een van de belangrijkste vragen die historici en politici bezighielden. De DDR fundeerde immers haar macht op het verleden, maar daarin kon geen ruimte zijn voor sociaaldemocraten die communisten hadden verraden. Bij bestudering van primair bronnenmateriaal blijkt hoe in de historiografie van de DDR werd gekeken naar de ambivalente rol van Ebert tijdens de Novemberrevolutie. Toch blijkt dit beeld in een aantal opzichten genuanceerder te zijn dan het op het eerste gezicht schijnt. Daarnaast blijkt hieruit dat communistische geschiedschrijving wel degelijk waardevol kan zijn, ook wanneer het ideologische systeem heeft afgedaan.