HET GEVAAR VAN EEN TRANSITIE IN HET NEDERLANDSE STRAFPROCES

Abstract

In dit eindwerkstuk wordt de beoordeling van beeld in het Nederlandse strafproces onderzocht. Op basis de oneigenlijke overtuigingskracht van beeld werd verwacht dat beelden dominant zouden zijn in de rechterlijke beoordeling. Ook wordt de invloed van de partij die het beeld aanlevert en de manier van overtuigen op de rechterlijke beoordeling onderzocht. Beeld kan indirect overtuigend werken door te verduidelijken of direct overtuigend werken, ofwel door in te spelen op de ratio of op de emotie. De literatuurstudie vormde de hypothese dat verduidelijkende beelden vaker leidend zouden zijn in de rechterlijke uitspraak. Literatuur ontbrak over de mogelijke invloed van de partij die het beeld aanlevert. Aan de hand van een codeerschema is er van alle bijgewoonde rechtszaken gevoerd in Rechtbank Midden-Nederland een onderzoekscorpus samengesteld. Het corpus is op meerdere factoren geanalyseerd. De bevindingen ontkrachtten de vermeende dominantie van beeld in de rechterlijke beoordeling: beeld was slechts in de helft van de gevallen leidend in de rechterlijke uitspraak. Verder werd de beoordeling van beeld beïnvloed door de partij die het beeld aanleverde. Beeld aangeleverd door de verdediging was namelijk minder vaak leidend in de uitspraak van de rechter dan verwacht. Verduidelijkende beelden bleken zwaarder te wegen in de rechterlijke beoordeling dan er verwacht werd. Tevens werden verduidelijkende beelden minder vaak aangeleverd door de verdediging dan verwacht. De rechterlijke beoordeling lijkt niet beïnvloed te worden door het toenemende beeldgebruik in de rechtszaal. De rechterlijke beoordeling wordt echter wél beïnvloedt door de partij die het beeld aanlevert en welke manier van overtuigen door middel van beeld er wordt gebruikt.