Voor ieder volk een eigen land; over het recht op afscheiding

Abstract

Samenvatting

In dit betoog geef ik antwoord op de vraag waarom en onder welke voorwaarden een volk recht heeft om zich af te scheiden van een bestaande staat. Om deze vraag te beantwoorden worden een drietal theorieën over afscheiding met elkaar vergeleken: de Primary Right Theory, de Remedial Right Only Theory en een alternatieve benadering van Michel Seymour. Belangrijk voor dit betoog is de betekenis die er wordt gegeven aan nationaliteit. David Miller, pleitbezorger van de Primary Right Theory stelt dat nationaliteit van intrinsieke waarde is, omdat mensen hun identiteit eraan ontlenen. Dat is niet alleen voor individuen van belang, maar ook voor een samenleving. Een volk is daarin anders dan andere culturele groepen. Echter het beschermen van de eigen nationaliteit door te stellen dat ieder volk recht heeft op een eigen staat, is om meerdere redenen niet wenselijk. Een route waarbij er wel een recht op afscheiding is, maar wel onder voorwaarden is daarom een betere oplossing. De Remedial Right Theory zoals gepresenteerd door Allan Buchanan biedt die oplossing niet. Hij geeft wel beperkingen aan een recht op afscheiding, maar doet onvoldoende recht aan nationalistische motivaties. Michel Seymour daarentegen heeft daar met zijn alternatieve benadering wel oog voor. Hij stelt dat een volk een recht op afscheiding heeft, als het recht op zelfbeschikking wordt geschonden. Seymour verschilt wel fundamenteel van Miller; volgens hem heeft een volk alleen instrumentele waarde voor een samenleving. Nationaliteit zorgt voor culturele diversiteit en daarmee voor tolerantie. Ik betoog dat Millers opvatting van een volk meer recht doet aan de betekenis van nationaliteit voor mensen en dat hij daarmee een sterker argument geeft waarom een volk een recht op zelfbeschikking zou moeten hebben. Desalniettemin slaat Seymour een brug tussen de verschillende theorieën, door te stellen dat een volk uniek is en een recht heeft op zelfbeschikking. Wanneer dat recht geschonden wordt heeft een volk een (herstellend) recht op afscheiding.