De mbo docent de klas uit!

Abstract

De opdracht voor het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) is om continu in verbinding te staan met de arbeidsmarkt (Ministerie OCW, 2014). Van docenten wordt gevraagd expert te zijn in het lesgeven én expert te zijn in het beroep (Wheelahan & Curtin, 2010). De mbo docent werkt hierdoor in een wezenlijk andere context dan een reguliere tweedegraads opgeleide docent. Uit eerder meer conceptueel onderzoek worden drie specifieke competenties voor de mbo docent onderscheiden: aansluiten op de doelgroep, beroepsgerichtheid en competentiegericht lesgeven. Bij de competentie aansluiten op de doelgroep is het de uitdaging om op pedagogisch en didactisch vlak aan te sluiten op de student. Beroepsgerichtheid is kennis hebben van wat er in het werkveld speelt (Boer & Wee, 2002). Competentiegericht lesgeven is het leren zoveel mogelijk in een voor de leerling levensechte context, situatie of activiteit uit de werkelijkheid te laten plaatsvinden (Merrienboer, Klink & Hendriks, 2002). Dit onderzoek richt zich op de vraag: In welke mate beschikken mbo docenten over de drie specifieke competenties? Daarnaast is onderzocht wat het effect van de kenmerken leeftijd, ervaringsjaren, bevoegdheid, functiewaardering en stagebegeleiding is op de aanwezigheid van de specifieke competenties. Voorafgaand aan het kwantitatieve onderzoek is doormiddel van een factoranalyse een betrouwbare vragenlijst geconstrueerd. De vragenlijst waarbij gescoord kon worden op een schaal van één tot vijf is ingevuld door 221 mbo docenten. Door met een ANOVA per kenmerk het effect op de specifieke competenties te analyseren zijn de resultaten gegenereerd. De mbo docenten beoordelen zichzelf het hoogst op competentiegericht lesgeven en het laagst op beroepsgerichtheid. Het onderzoek toont een positief verband tussen de drie competenties onderling. Er is een positief effect van functiewaardering op competentiegericht lesgeven gevonden. Docenten in de functiewaarderingsschaal LC beoordelen zichzelf significant hoger op lesgeven dan docenten in de schaal LB, de maatregel waarbij promotie op inhoudelijke grond mogelijk is lijkt zijn vruchten af te werpen. Daarnaast blijkt dat mbo docenten die actief zijn (geweest) als stagebegeleider zichzelf significant hoger beoordelen op de competenties aansluiten op de doelgroep en competentiegericht lesgeven dan docenten die niet actief zijn als stagebegeleider. Hierdoor zou gepleit kunnen worden voor stagebegeleiding als vast onderdeel van het takenpakket van een mbo docent.