Documentairetelevisie en de verbeelding van technologie: een onderzoek naar de retorische constructie van het perspectief op technologie in VPRO's Tegenlicht

Abstract

In dit onderzoek staat het perspectief op technologie in de aflevering De TechMens van het documentaireprogramma TEGENLICHT centraal. Om te achterhalen welk verhaal er wordt verteld over de rol van nieuwe technologieën in de samenleving wordt deze documentaire geanalyseerd middels een retorische analyse. De verbeelding van technologie in fictie laat een zekere ambivalentie zien. Dit onderzoek richt zich daarom specifiek op het achterhalen van de verbeelding van technologie in non-fictie. In navolging van verschillende theoretici, waaronder Bill Nichols, wordt er vanuit gegaan dat documentaire door middel van retoriek in staat is om een bepaald perspectief over te brengen. Verschillende elementen uit de documentaire zorgen ervoor dat dit perspectief naar voren komt. Door te focussen op de structuur en de stijl van de documentaire is getracht om dit perspectief te achterhalen. Uit de analyse komt onder meer naar voren dat er ook in non-fictie sprake is van ambivalente gedachten rondom technologie, al zijn deze uiteindelijk wel minder negatief beladen dan de verbeelding van technologie in fictie.