GGz Centraal in het netwerk. Een interpretatief interorganisationeel netwerkonderzoek naar de rolverandering van GGz Centraal

Abstract

De zorgsector verandert. Met de invoering van marktwerking in de zorg, het mondiger worden van patiënten en de bezuinigingen op het zorgstelsel zijn alle facetten van de zorg in beweging. De financiering van zorginstellingen die onder de zorgverzekeringswet (Zvw) vallen loopt nu via de zorgverzekeraars. Zij stellen strenge eisen aan instellingen via hun diagnose behandelcombinaties (DBC’s). Eén van die instellingen in de Zvw is GGz Centraal, aanbieder van geestelijke gezondheidszorg en opdrachtgever van dit onderzoek. GGz Centraal is de grootste en oudste GGz instelling in de onderzochte regio. Zij kent de veranderingen in de zorgsector en zet sinds vijf jaar interne organisatieveranderingen in om daar adequaat mee om te gaan. Waar zij echter minder zicht op heeft is hoe de veranderingen van invloed zijn op haar rol in het netwerk dat bestaat uit organisaties waar GGz Centraal wederzijds afhankelijk van is. Daarom richt dit onderzoek zich op de betekenissen die actoren in het netwerk geven aan de veranderende rol van GGz Centraal in het interorganisationeel netwerk. Om dit te onderzoeken is er een kwalitatieve, interpretatieve case study uitgevoerd dat uitgaat van een metaforische benadering van netwerkonderzoek gecombineerd met enkele structurele elementen. Data is verzameld aan de hand van interviews met 6 GGz medewerkers en 7 medewerkers van andere netwerkorganisaties, art based research, documentanalyse en een observatie. Uit de bevindingen blijkt dat de veranderingen in de zorgsector leiden tot een toename van concurrentie en een afname van verbinding in het netwerk. Mensen in het netwerk ervaren weerstand naar die veranderingen omdat zij vinden dat de veranderingen niet bijdragen aan betere zorg en dus zinloos zijn. Zij voelen zich bovendien machteloos om hier iets aan te doen en het tij te keren. GGz Centraal is daarbij de afgelopen jaren dusdanig druk bezig geweest met interne veranderingen dat haar focus niet heeft gelegen bij haar netwerkrelaties. Haar banden met netwerkpartners zijn daardoor verzwakt. Dit heeft onduidelijkheid over de nieuwe rol van ggz in de hand gewerkt. Verwachtingen van netwerkpartners en GGz Centraal zelf over de veranderende rol van GGz Centraal zijn niet met elkaar afgestemd. In de toekomst verwachten actoren dat GGz Centraal een omslag zal maken van een passieve naar een meer actieve rol in het netwerk. GGz Centraal zou kunnen experimenteren met innovatieve samenwerkingsverbanden om zo de nieuwe oplossingen te vinden voor de problemen die de veranderingen met zich mee brengen. Netwerkpartners zien GGz Centraal als een potentiële marktleider die het voortouw zou kunnen nemen in het versterken van de verbinding in het netwerk.