| dc.description.abstract | Het onderwerp van dit onderzoek is Leesclub, een online softwareprogramma voor de bevordering van leesmotivatie in groep 4, 5 en 6. De uitgever van dit programma, Uitgeverij Zwijsen, verzocht om Leesclub met een nauwkeurige onderzoekende blik onder de loep te nemen zodat het programma kon worden aangepast en doorontwikkeld voor groep 7 en 8. Er waren leemten in de kennis over het wetenschappelijk onderzoek naar de bevordering van leesmotivatie en er was nauwelijks kennis over de gebruikerservaringen met Leesclub in de praktijk. De vraag rees hoe Leesclub geoptimaliseerd kon worden. Dit is uitgezocht aan de hand van drie deelvragen: (1) Welke componenten hebben invloed op de leesmotivatie? (2) Hoe verhoudt Leesclub zich tot die componenten? (3) Wat zijn de gebruikerservaringen met Leesclub?
Om de eerste deelvraag te beantwoorden is een theorieonderzoek gedaan waarbij de conceptualisatie van leesmotivatie en de effecten op leesmotivatie centraal stonden. De vijf meest invloedrijke factoren voor leesmotivatie die bleken uit het theorieonderzoek waren: (1) self-efficacy, (2) betrokkenheid bij lezen, (3) autonomie, (4) belang van lezen en (5) interactie.
Beantwoording van de tweede deelvraag geschiedde aan de hand van een bureauanalyse. Elementen van Leesclub zijn hierin gespiegeld aan het model dat uit het theorieonderzoek naar voren kwam. Uit deze analyse bleek dat de vormgeving van het programma aantrekkelijk was. De drie belangrijkste aanwijzingen voor verbetering waren: (1) bied differentiatie naar niveau, (2) voeg complexe en open vragen toe en (3) voorzie in coaching van leerkrachten door scholing en concrete lessuggesties.
De derde deelvraag is beantwoord door een gebruikersonderzoek naar de invloed van Leesclub op leesmotivatie en naar de ervaringen van leerkrachten en leerlingen met het programma. Hiervoor is eveneens het theoretische model voor leesmotivatie gebruikt. Hieruit kwam naar voren dat leerlingen positief waren over Leesclub en beschikten over een redelijke leesmotivatie. Spijtig genoeg daalde de betrokkenheid bij lezen, het belang dat zij aan lezen hechtten en hun waardering voor interactie over lezen nadat zij met het programma hadden gewerkt. Leerkrachten waren enthousiast over de opmaak van het programma, maar waren ook kritisch. Uit hun opmerkingen kwamen drie belangrijke verbeterpunten naar voren: (1) zorg dat technische aspecten optimaal werken, (2) voorzie in verdieping en breid het programma uit en (3) ondersteun leerkrachten bij het werken met Leesclub.
Punten die zowel in de bureauanalyse als in het gebruikersonderzoek terugkwamen en daarom van groot belang zijn voor de verbetering van Leesclub waren: (1) gebrek aan diepgang en differentiatiemogelijkheden en (2) beperkte ondersteuning van leerkrachten. Daarnaast bleek het ontbreken van niet-Zwijsentitels in de database een groot gemis. Hoewel de technische problemen niet uit de bureauanalyse naar voren kwamen, verdient het oplossen hiervan zeker prioriteit, aangezien deze kwesties ten koste gaan van de gebruiksvriendelijkheid van het programma, waardoor er minder ruimte is voor de leesverwerking waarop het programma eigenlijk is toegespitst. Indien Leesclub wordt geoptimaliseerd op deze punten zou het programma meer kans kunnen krijgen om de leesmotivatie te stimuleren.
Het verdient aanbeveling om in de toekomst vergelijkend onderzoek te verrichten naar Leesclub in relatie tot andere methoden of programma’s voor leesbevordering om de opbrengsten van dit onderzoek in perspectief te plaatsen. Daarnaast is het wenselijk dat een (quasi-)experiment wordt uitgevoerd naar de invloed van Leesclub op de leesmotivatie om nieuw licht te schijnen op de teruggang in leesmotivatie die bij dit onderzoek bleek. Tot slot is extensiever onderzoek naar de gebruikerservaringen raadzaam, waarbij langere gebruiksperioden, het gebruik van Leesclub in meer groepen en op meer verschillende scholen worden bekeken. In dit onderzoek is daaraan geen aandacht besteed. | |
