Toepassing van Expliciete en Impliciete Leerstrategieën in het Speciaal Bewegingsonderwijs bij Jongeren met Cerebrale Parese en in het Regulier Bewegingsonderwijs bij Jongeren zonder Cerebrale Parese

Abstract

Achtergrond: Bij het aanleren van bewegingsactiviteiten kan de bewegingsonderwijzer expliciete leerstrategieën (bewust leren) en impliciete leerstrategieën (onbewust leren) toepassen. Er wordt verondersteld dat jongeren met Cerebrale Parese (CP) middels impliciete leerstrategieën het effectiefst motorische vaardigheden aanleren. Inzicht in kennis en toepassing van leerstrategieën in de praktijk ontbreekt. Om inzicht te vergroten wordt enerzijds kwantitatief de mate waarin leerstrategieën worden toegepast in de gymles geanalyseerd. Anderzijds worden kwalitatief de ervaringen van bewegingsonderwijzers omtrent leerstrategieën onderzocht. Methode: In deze mixed-methods studie participeerden vijf bewegingsonderwijzers uit het speciaal en vijf bewegingsonderwijzers uit het regulier onderwijs. Allereerst werden videofragmenten van de door bewegingsonderwijzers gehanteerde leerstrategieën gemaakt en daarna middels een systematische observatiemethode geoperationaliseerd aan de hand van een gestandaardiseerd protocol. De geobserveerde leerstrategieën zijn met beschrijvende statistiek weergegeven. Vervolgens zijn de ervaringen van bewegingsonderwijzers achterhaald middels semigestructureerde interviews, daarna gefragmenteerd en uiteindelijk tot thema’s gereduceerd. Resultaten: Beide typen bewegingsonderwijzers pasten minder dan de helft van de totaal geobserveerde tijd, leerstrategieën toe. Er werden voornamelijk expliciete leerstrategieën toegepast (gemiddeld ruim 80%). Reguliere bewegingsonderwijzers pasten meer verschillende soorten leerstrategieën toe dan speciaal bewegingsonderwijzers. Alle bewegingsonderwijzers waren nauwelijks bekend met leerstrategieën en maakte geen onderscheid in het toepassen van leerstrategieën bij jongeren met CP en andere leerlingen in de klas. Conclusie: Zowel in het speciaal als in het regulier bewegingsonderwijs worden voornamelijk expliciete leerstrategieën toegepast. Er bestaat een discrepantie tussen de bevindingen uit de praktijk en de theoretische veronderstellingen. Aanbevolen wordt huidige bevindingen verder te onderzoeken op daadwerkelijke effectiviteit van expliciete en impliciete leerstrategieën in het bewegingsonderwijs.