| dc.description.abstract | De Griekse Thesmophoria behoort tot de meest enigmatische festivals van de Griekse oudheid. De Thesmophoria is een driedaags panhelleens festival dat in de maand pyanepsion ter ere van Demeter gehouden wordt. Het festival heeft zeer oude wortels en heeft zeer lang bestaan. De daadwerkelijke inhoud is, dankzij de zéér consequent nageleefde geheimhoudingsplicht die gold voor de deelneemsters, grotendeels in nevelen gehuld. Datgene dat latere onderzoekers hieruit hebben kunnen ontwaren, is afkomstig vanuit een zeer beperkt aantal tekstfragmenten namelijk: Aristophanes’ Thesmophoriazusae, Protrepticus van Clemens van Alexandrië en de scholion van Lucianus’ Dialogi Meretricii. Deze bronnen laten ons kennismaken met de thesmophoriazusae: Vrouwen overal in Griekenland die jaarlijks afdalen in onderaardse gewelven en daar een substantie samenstellen van verrotte varkensresten en vers graan.
De huidige stand van onderzoek geeft onvolledige of onbevredigende verklaringen voor de exclusie van mannen, maar het is vooral het laten fermenteren van het geofferde varken waar geen verklaring voor wordt geboden. Mijn onderzoek zal dan ook precies die twee aspecten proberen te verhelderen. Want hoewel het 19de eeuwse Mannhardt-Frazer paradigma, dat deze substantie magisch-vruchtbare krachten toedicht, sinds de jaren 60 aan geloofwaardigheid heeft ingeboet zijn veel huidige interpretaties nog steeds schatplichtig aan dit paradigma.
Dit paper begint met een gedetailleerde reconstructie van dit festival: wat zijn de ‘feiten’ en vanuit welke bronnen zijn deze afkomstig? Het tweede hoofdstuk is geheel gewijd aan de meest relevante interpretaties die er gegeven worden aan de Thesmophoria en de tekortkomingen die deze – voor mij – hebben.
In het derde en laatste hoofdstuk draag ik mijn eigen interpretatie aan. Ik doe dit aan de hand van Mikhail Bakhtins concepten carnavalesque en grotesque, uitgewerkt in zijn boek ‘Rabelais en zijn Wereld’. Bakhtin schetst in zijn boek een ondergrondse volkscultuur die binnen een carnavalesque staat met behulp van grotesque beelden de angst voor de mysterieuze wereld, de dood en onderdrukkende machtsstructuren weet te overwinnen. Deze cultuur traceert Bakhtin zelf al vanaf de Romeinse Saturnalia’s, via de Middeleeuwse pleinen tot aan 18de eeuws Romeins carnaval. Het beschouwen van de Griekse Thesmophoria als een carnavalesque festival met daarbinnen een grotesque presentatie van een varken biedt een interessant theoretisch kader waarbinnen de tot nu toe onbegrepen aspecten aan de Thesmophoria kunnen worden verklaard. | |
