Verdwaald in de geschiedkundige groentetuin.

Abstract

Sinds de introductie van de term postmodernisme bestaat er al onenigheid bij wetenschappers over wat dit genre inhoudt en welke auteurs en werken hieronder zijn te plaatsen. Atte Jongstra is een auteur die regelmatig aan het postmodernisme wordt gekoppeld en zo ook zijn roman Groente. In dit eindwerkstuk wordt onderzocht hoe de concepten tijd en geschiedenis in deze roman zijn verwerkt. De analyse bestaat uit vier delen. De eerste analyse is omtrent het mogelijke bestaan van een primaire verhaallijn. Dit is in Groente moeilijk vast te stellen, omdat de hoofdpersoon een autobiografie schrijft en daarvoor herinneringen en teksten van zichzelf, maar voornamelijk van anderen gebruikt en deze laat doorgaan alsof ze van hemzelf zijn. Er valt geen onderscheid meer te maken tussen herinnering en tekst van een ‘primaire’ verhaallijn. In tegenstelling tot een primair verhaal, kan er wel een chronologie worden vastgesteld. Dit is het tweede punt dat ik heb onderzocht. Groente is een collage van verhalen en deze verhalen hebben afzonderlijk van elkaar een chronologie. Hoewel er her en der wat tijdsprongen zijn waar te nemen, is het mogelijk om een fabel te creëren. Als derde punt heb ik de geschiedenis onder de loep genomen. Jongstra negeert het verbod op anachronismen en laat historische personages uit verschillende eeuwen tegelijkertijd in het verhaal voorkomen. Daarnaast spelen de gebeurtenissen die de hoofdpersoon in een verhaal beleeft zich gedurende verschillende eeuwen af. De geschiedenis biedt dus geen enkele houvast. Als laatste is de samenhang tussen de verschillende verhalen onderzocht. De samenhang ontstaat doordat de hoofdpersoon een spel speelt door oneigenlijke verbanden tussen woorden te leggen. Deze woorden zijn voornamelijk verschillende soorten groenten. Een andere manier van samenhang ontstaat door Clara/Klara. Deze vrouw keert telkens terug als een ander personage, maar blijft telkens dezelfde naam behouden en de niet bereikbare liefde vormen. Op deze manier vormt zij een rode draad door de roman. Deze vier analyses hebben aangetoond dat in Groente tijd en geschiedenis concepten zijn die geen houvast bieden. Alle gebeurtenissen lopen door elkaar en zelfs de hoofdpersoon biedt geen enkele hulp. Hij zit namelijk ook door de hele tijd heen, als een encyclopedisch ik.