| dc.description.abstract | Eén van de manieren om te communiceren met anderstalige gesprekspartners is door het gebruik van de communicatiemodus receptieve meertaligheid. Dit houdt in dat de deelnemers van een intercultureel gesprek ieder in hun eigen (moeder)taal spreken en elkaar toch kunnen verstaan. Voorwaarde voor deze communicatievorm is een passieve kennis van de andere taal, wat inhoudt dat de gespreksvoerders de taal van de ander kunnen verstaan en begrijpen. In de wetenschap is een groeiende interesse voor dit fenomeen waar te nemen. Ook in dit onderzoek was het doel om inzicht te verkrijgen in de werking van receptieve meertaligheid in de Euregio, ofwel het grensgebied tussen Duitsland en Nederland. De focus lag hierbij specifiek op beurtoverlap in receptief meertalige vergaderingen, welke voor kan komen in de vorm van redelijke overlap, of interruptie. Deze laatste variant wordt in de conversatie-analyse als storend voor het vloeiende verloop van een gesprek beschouwd.
In dit onderzoek stond de vraag centraal wat er gebeurt met de beurtoverlap in Duits-Nederlandse vergaderingen bij het gebruik van de communicatiemodus receptieve meertaligheid. De verwachting was dat Duitsers en Nederlanders elkaar niet veel zouden interrumperen en dat de beurtoverlap die er voorkomt in het subcorpus onder de categorie ‘redelijke overlap’ zou vallen. Bovendien was de verwachting dat de interrupties die er waren het gevolg konden zijn van een misvatting van de syntaxis van de andere taal. Beurtwisseling is immers onder meer afhankelijk van syntaxis, want aan de hand daarvan kan beoordeeld worden of iemand klaar is met praten en de beurt overgenomen kan worden.
Na een bestudering van het corpus volgens de conversatie-analyse was een van de eerste bevindingen dat er boven verwachting veel interrupties voorkwamen. Hiervan was namelijk sprake in zestig procent van alle beurtoverlappen. Hoewel gedacht zou kunnen worden dat dit hoge aantal interrupties verband zou houden met de communicatiemodus receptieve meertaligheid, is er van deze relatie geen sprake. Zo bleken de verschillen tussen de Duitse en Nederlandse syntaxis geen rol te spelen in de totstandkoming van de interrupties. Bovendien bleken er geen andere verschillen te bestaan tussen de tweetalige beurtoverlappen, namelijk Duits-Nederlands of Nederlands-Duits, en de eentalige overlappen, die volledig Duits of volledig Nederlands waren. Het hoge aantal interrupties leek eerder een gevolg te zijn van de groepsdynamiek in de vergaderingen en gaven blijk van een vlot verloop van de discussies. Concluderend kan dus gezegd worden dat dit onderzoek geen verband heeft kunnen aantonen tussen de (totstandkoming van) het hoge aantal interrupties in het corpus en het gebruik van de communicatiemodus receptieve meertaligheid. Des te meer biedt het een ingang voor vervolgonderzoek naar de rol van beurtwisseling in groepsgesprekken in combinatie met receptieve meertaligheid. | |
