Over hedendaagse ideeën van employability en de kans op werk voor jongeren: de Nederlandse casus

Abstract

De toenemende werkloosheid onder jongeren in Nederland wordt steeds meer als individuele verantwoordelijkheid gezien. Employability is daarin een kernbegrip, wat vaardigheden en kenmerken omvat die de kans om werk te vinden en te realiseren vergroten. Hierbij is steeds meer nadruk komen te liggen op softskills (persoonlijkheids-kenmerken, gedrag- en houdingsaspecten) in plaats van opleidingsniveau en werkervaring. In dit onderzoek wordt het effect van proactiviteit en flexbiliteit als persoonlijkheidskenmerken van employability op de kans op werk van Nederlandse jongeren op longitudinale wijze nader bekeken. Er is gebruik gemaakt van secundaire paneldata (n=1051, 16 tot en met 30 jaar) die verzameld is tussen 2008 en 2013. De relatie tussen onderdelen van proactiviteit en flexibiliteit worden aan de hand van een fixed-effects model onderzocht. Onderdelen van sociaal kapitaal worden als mediërende variabelen onderzocht door middel van cross-sectionele analyses voor 2008 en 2013 met behulp van Structural Equation Modeling. Dit onderzoek levert inconsistente resultaten. (1) Extraversie als onderdeel van proactiviteit lijkt een rol te spelen in longitudinaal onderzoek, maar niet in cross-sectionele analyses. Etniciteit lijkt daarbij een individuele factor die deze verschillen verklaart. (2) Sociaal kapitaal is geen mediërende factor, maar is ook geen directe voorspeller van de kans op werk. (3) Zelfvertrouwen en etniciteit waren in 2013 een belangrijkere voorspeller voor de kans op werk dan in 2008. Deze resultaten kunnen mogelijk verklaard worden door arbeidsmarktontwikkelingen (als gevolg van de crisis) of door beperkingen die het gebruik van secundaire data met zich mee heeft gebracht.