‘Loonwet en christenrecht’: Confessionele politiek, de sociale kwestie en de strijd tegen het ongeloof in het laatste kwart van de negentiende eeuw

Abstract

Onderzoek naar de reactie van de confessionelen op de 'sociale kwestie' in het laatste kwart van de negentiende eeuw. Katholieken en antirevolutionairen konden het eens worden over het vertrekpunt van waaruit de sociale kwestie moest worden benaderd: dat was vanuit de christelijke levensleer. Beide partijen keerden zich daarom tegen het socialistische idee van een klassenstrijd, en predikten in plaats daarvan harmonie en samenwerking tussen de verschillende sociale standen. Punt van conflict was echter hoe dit georganiseerd moest worden. De partijen waren het oneens over de rol die de staat en verenigingen hierin moesten spelen. Tevens zijn in deze scriptie motieven voor deelname aan het sociale debat en het inzetten voor het lot van de arbeiders besproken. Het socialisme was een arbeidersbeweging met een antireligieus en antiklerikaal karakter, waardoor onder de confessionelen de angst ontstond dat de beweging de arbeiders zou verwijderen van hun kerk. De confessionele profilering in het debat rond de sociale kwestie mag daarom ook gezien worden als een poging het tij te keren en de secularisering ten gevolge van het opkomende socialisme stop te zetten.