Begrijpend lezen van teksten met een afbeelding - Een onderzoek naar de invloed van een leesinstructie door de leraar en op papier bij kinderen uit groep 5 en 6 van het basisonderwijs

Abstract

Uit eerder onderzoek (e.g., Mayer, 2002; Schnotz en Bannert, 2003) is gebleken dat het gelijktijdig verwerken van een tekst en een bijbehorende afbeelding er samen met het ophalen van achtergrondkennis over het onderwerp van de tekst voor zorgt dat er in het werkgeheugen een mentaal model van waar de tekst over gaat kan ontstaan: het situatiemodel. Dit situatiemodel is belangrijk voor het begrijpen van de tekst. Om ervoor te zorgen dat kinderen het schakelen tussen tekst en afbeelding en het ophalen van achtergrondkennis automatisch in hun leesstrategie gaan toepassen, zou het van belang kunnen zijn dat hier in het basisonderwijs zo vroeg mogelijk mee wordt geoefend. Het doel van dit onderzoek is om te zien of een duidelijke leesinstructie door de leerkracht én een bijbehorende instructie op papier een positieve invloed hebben op de leesprestaties bij kinderen uit groep 5 en 6 van het basisonderwijs. Daarvoor werd aan achtenveertig leerlingen gevraagd om twee korte procesbeschrijvende teksten (met afbeeldingen) te lezen en bij beide teksten zes meerkeuzevragen te beantwoorden. De helft van alle kinderen kreeg een duidelijke instructie door de docent en op papier, waarbij werd aangegeven dat het belangrijk was om de teksten rustig en goed door te lezen én goed naar de afbeeldingen te kijken, maar ook om eerst goed na te denken over wat zij al van het onderwerp wisten. De andere helft van de groep leerlingen kreeg die instructie niet. Bij het beantwoorden van de vragen mochten alle leerlingen terugkijken naar de tekst en de afbeelding. Er werd geen verschil gevonden tussen de conditie waarbij de leerlingen een leesinstructie kregen en de conditie waarbij leerlingen geen instructie kregen. Er bleek ook geen correlatie te zijn tussen de AVI-scores (technische leesvaardigheid) van de leerlingen en de scores van de vragenlijsten op begrijpend lezen bij de teksten in allebei de condities.