De Kinderwet van Van Houten Een nauwelijks functionerende wet en het belang ervan voor navolgende sociale wetgeving in Nederland

Abstract

Deze bachelorscriptie heeft als centrale onderzoeksthese in hoeverre de Kinderwet van Van Houten (Wet houdende maatregelen tot het tegengaan van overmatige arbeid en verwaarlozing van kinderen) van invloed is geweest op het daadwerkelijk terugdringen van kinderarbeid in fabrieken vanaf 1874, het jaar van de invoering van de wet. Gekeken is naar hoe de wet na een lange aanloop vanaf ongeveer de jaren dertig van de negentiende eeuw in 1874 tot stand kwam. Gekeken is naar de wet als zodanig en naar de rol en betekenis die parlementariër Van Houten had bij de wet. Tevens wordt ingegaan op de Sociale Kwestie en wat daarbinnen de positie van kinderarbeid was in Nederland en of Nederland ten aanzien van omliggende Europese landen qua beleid ten aanzien van kinderarbeid afweek. Dit in het licht van de met name Nederlandse sociale en maatschappelijke structuren van die tijd. Bij het beantwoorden van de onderzoeksvraag geven cijfers een minder helder inzicht dan de literatuur over dit onderwerp. De conclusie luidt dat de wet door gebrek aan controle weinig invloed heeft gehad op het terugdringen van kinderarbeid. Voor navolgende sociale wetgeving is de kinderwet wel van belang geweest. Het was de opmaat naar de Leerplichtwet die in 1901 effectief werd waardoor meer kinderen verplicht naar school moesten. De rol van Van Houten op de wet is deels van belang geweest, tal van andere factoren waren echter ook van invloed op de totstandkoming van de wet, bijvoorbeeld het opkomende socialisme dat de liberalen tot verandering aanspoorde ten aanzien van het denken over een staat zonder overheidsingrijpen en de Schoolstrijd. De positie van de wet zou in de Canon van Nederland qua belang genuanceerd mogen worden, als onderdeel van het grotere dilemma van die tijd, de Sociale Kwestie.