Code-switching in luistertaal: Een onderzoek naar code-switching in Duits-Nederlandse luistertaal en de invloed van het zelf ingeschatte taalvaardigheidsniveau hierop.

Abstract

In dit onderzoek staat de meertalige communicatiemodus luistertaal centraal. Onder luistertaal wordt het meertalig communiceren in twee verschillende talen verstaan, waarbij iedere spreker zijn of haar moedertaal/dialect aanhoudt (Rehbein, ten Thije & Verschik 2011). Een van de mogelijke discoursestrategieën tijdens luistertaal is code-switching. Code-switching en luistertaal zijn nauw met elkaar verbonden. Luistertaal kan zelfs gezien worden als een brede vorm van code-switching, talen worden in deze communicatiemodus namelijk continu afgewisseld. Dit onderzoek gaat in op luistertaal in de Duits-Nederlandse grensregio. Specifiek wordt onderzocht op welke manier men gebruik maakt van code-switching tijdens luistertaal en in welke mate het zelf ingeschatte taalvaardigheidsniveau van de deelnemers daarmee samenhangt. Met behulp van de functioneel pragmatische discoursanalyse zijn de uitingen geanalyseerd en ingedeeld in taalhandelingspatronen. Voorgaande onderzoeken laten zien dat code-switching gebruikt kan worden om wederzijds begrip te creëren, iets wat ook wordt teruggevonden in luistertaal. Een code-switch wordt ingezet in de fases van de taalhandeling die een grote rol spelen voor de afronding ervan, zoals tijdens de representatiefase tijdens rapporteren of bij de voorstelfase van interactief plannen. Code-switching wordt op deze momenten ingezet om deelnemers alles te laten begrijpen en zo tot wederzijds begrip te komen. Eveneens laat dit onderzoek zien dat de taalvaardigheidsniveaus van de gespreksdeelnemers daarbij een rol spelen. Deelnemers met een laag taalvaardigheidsniveau worden op weg geholpen door de deelnemers met een hoog taalvaardigheidsniveau.