Begrijpend lezen bij eentalige en meertalige kinderen: het effect van teksttype en leesstrategie

Abstract

Doel: Het doel van dit onderzoek was om meer inzicht te krijgen in het leesproces bij de totstandkoming van tekstbegrip bij een- en meertalige kinderen in het basisonderwijs. Onderzocht werd of verbindingswoorden bijdragen aan beter tekstbegrip bij een- en meertalige kinderen van 10 tot 12 jaar en of zij verschillen in het gebruik van leesstrategie. Methode: Deze experimentele studie is opgezet volgens een gecombineerd between-and-within-subjects design. Eentalige en meertalige kinderen lazen ieder vier teksten: twee expliciete teksten (met verbindingswoorden) en twee impliciete teksten (zonder verbindingswoorden). Tekstversies werden in willekeurige volgorde toegewezen aan de kinderen. De onafhankelijke variabelen zijn taalachtergrond (eentalig vs. meertalig) en teksttype (impliciet zonder verbindingswoorden vs. expliciet met verbindingswoorden). Afhankelijke variabelen zijn leesbegrip en leesstrategie. Leesbegrip werd gemeten door middel van begripsvragen na elke gelezen tekst. Leesstrategie werd bepaald met behulp van eye-tracking, waarbij onderscheid gemaakt werd tussen alle woorden lezen en globaal lezen op inhoudelijke sleutelwoorden. Resultaten: Er werd bij meertalige kinderen een significante achterstand gevonden in leesbegrip ongeacht teksttype. Meertaligen hadden geen baat bij de aanwezigheid van verbindingswoorden en er werden geen significante verschillen gevonden tussen de een- en meertalige groep in leesstrategie. Conclusie: Onderzoek naar verbindingswoorden en leesstrategie in relatie tot meertaligheid heeft tot nu toe in beperkte mate plaatsgevonden. De resultaten van deze studie zijn deels in lijn met de verwachtingen. Het verschil tussen een- en meertalige leerlingen en de invloed van verbindingswoorden en leesstrategie op tekstbegrip moet nader onderzocht worden.