Leesbaarheid van het maatschappijleerexamen vmbo-bb

Abstract

Het maatschappijleerexamen moet de kennis en vaardigheden van de leerlingen op een adequate manier toetsen, het taalgebruik mag hierbij geen belemmering voor de leerling zijn. Vmbo-bb-leerlingen zijn namelijk zwakke lezers en hebben veel moeite met tekstverwerking. Ik heb het maatschappijleerexamen vmbo-bb 2010 (tijdvak I) geanalyseerd op leesbaarheid. Uit deze expertanalyse bleek dat er een aantal problemen zich voordeden, de leerlingen moesten vooral erg veel tekst lezen en kregen veel onnodige details voorgeschoteld. Vervolgens heb ik een experiment uitgevoerd door 10 vragen te bewerken. Ik heb vier situatieschetsen opgesplitst in kleinere teksteenheden en dit voorgelegd aan 19 leerlingen. Ik had verwacht dat dit positieve invloed zou hebben op de examenscores. Ook verwachtte ik dat de scores minder verband zouden houden met de leesvaardigheid van de leerlingen. Uit het experiment bleek dat het opsplitsen van de situatieschets niet leidde tot betere resultaten. Ook bleken de examenvragen niet samen te hangen met de leesvaardigheid. Mijn advies voor de examenmakers is om bij het construeren van de examens de situatieschetsen in te korten en de vragen zo op te stellen dat ze ook gemaakt kunnen worden zonder het lezen van de situatieschets. Ook is het beter om de lezer persoonlijk aan te spreken om de betrokkenheid te vergroten. Het is raadzaam om vervolgonderzoek uit te voeren en daarbij andere tekstkenmerken te manipuleren. Ook raad ik aan om dit onderzoek uit te voeren bij examens van andere vakken en andere niveaus.