''Laat mij het zelf beoordelen''. Een onderzoek naar de betrouwbaarheid en validiteit van moderne methodieken om tekstbegrip te voorspellen en te meten bij kinderen in de groepen 5 t/m 8 van de basisschool.

Abstract

Omdat kinderen steeds meer informatie via internet zoeken en deze informatie veelal niet op kinderen is afgestemd, is het belangrijk aandacht te besteden aan de begrijpelijkheid van online teksten. In dit onderzoek gaat de aandacht uit naar methoden die betrekking hebben op het voorspellen en verbeteren van de leesbaarheid van teksten. Dat wordt onder meer gedaan door te onderzoeken of de bij WizeNoze in ontwikkeling zijnde content editor de moeilijkheidsgraad van een tekst voor kinderen goed kan voorspellen. Daarnaast wordt onderzocht of kinderen in staat zijn zelf te beoordelen hoe goed zij een tekst begrepen hebben. De betrouwbaarheid en validiteit van deze methode wordt bepaald door een vergelijking te maken met andere gangbare methoden. Tenslotte wordt ook de invloed van woordenschat onderzocht op het vermogen van kinderen om tekstbegrip juist in te schatten. Daarnaast wordt de relatie tussen woordenschat en feitelijke begripsscores onderzocht. Aan het onderzoek hebben 310 leerlingen deelgenomen afkomstig uit de groepen vijf tot en met acht van zes verschillende basisscholen, verspreid over vijf provincies. Er is sprake van een gecontroleerd experiment waarbij leerlingen drie teksten te lezen krijgen die verschillen in moeilijkheidsgraad. De leerlingen hebben na elke tekst een toets gekregen om te meten in hoeverre de content editor het juiste begripsniveau van de tekst kan voorspellen. In dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van drie begripsmethoden: de zelfoordeelmethode (ZOM), de clozetest en de situatiemodeltaak. Daarnaast heeft elke leerling een woordenschattoets gemaakt. Op basis van dit onderzoek wordt geconcludeerd dat de content editor (nog) niet in staat is de moeilijkheidsgraad van een kindertekst te voorspellen. De ZOM lijkt voor de leerlingen uit lagere klassen geen geschikte methode te zijn, omdat jonge kinderen hun tekstbegrip te rooskleurig inschatten. Voor leerlingen uit groep 8 (en kinderen die over een grote woordenschat beschikken) lijkt de ZOM wel geschikt om tekstbegrip te voorspellen. Tenslotte wordt geconcludeerd dat woordenschat van invloed is op zowel het vermogen om tekstbegrip juist in te schatten als op de feitelijke begripscores.