Schrijfvaardigheid: kennen is kunnen? Een onderzoek naar de relatie tussen schrijfvaardigheid en kennis over schrijfproducten en -processen bij basisschoolleerlingen in groep 7 en 8.

Abstract

Er is in Nederland zorg over de schrijfvaardigheid van basisschoolleerlingen; hun schrijfproducten schieten te kort wat betreft publiek- en doelgerichtheid, inhoud en structuur. Dit heeft mogelijk te maken met de productgerichte schrijfdidactiek op basisscholen. Recentelijk heeft zich daarom een verschuiving voltrokken naar een procesgerichte benadering, waarbij er aandacht is voor de manier waarop je een schrijftaak moet aanpakken. De veronderstelling is dat hoe meer je weet over schrijfstrategieën, hoe beter je teksten worden. In deze studie wordt die aanname onderzocht, waarbij de volgende vraag centraal staat: wat is de relatie tussen de schrijfvaardigheid van basisschoolleerlingen enerzijds en hun kennis over schrijfproducten en –processen anderzijds, en hoe ontwikkelt die relatie zich? Dit is onderzocht door basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8 een brief te laten schrijven aan een denkbeeldige klasgenoot waarin ze uitleggen hoe je een goede tekst schrijft. Hieruit blijkt dat de soorten en aantallen adviezen samenhangen met de tekstkwaliteit van de brieven en dat die relatie verschilt voor groep 7 en 8. Er is – tegen de verwachting in – gevonden dat het noemen van proces-adviezen niet of negatief correleert met tekstkwaliteit, maar dat er bij product-adviezen wel sprake is van een positief verband. Die laatstgenoemde relatie is sterker in groep 8. Tot slot worden de implicaties voor de procesgerichte didactiek en richtingen voor vervolgonderzoek besproken.