Hoe verkoopt de Protestantse Kerk zichzelf? of Op welke manier presenteerde de Protestantse Kerk in Nederland zichzelf ten tijde van haar totstandkoming, hoe heeft men voor zoveel verschillende kerken één identiteit kunnen kiezen en welke marketingprincipes kunnen daarop worden losgelaten?

Abstract

Deze scriptie onderzoekt de vragen op welke manier presenteerde de Protestantse Kerk in Nederland zichzelf ten tijde van haar totstandkoming, hoe heeft men voor zoveel verschillende kerken één identiteit kunnen kiezen en welke marketingprincipes kunnen daarop worden losgelaten? Of in het kort: ‘Hoe verkoopt de Protestantse Kerk zichzelf?’

In een poging antwoorden te vinden op deze drie vragen zullen we focussen op wat verkopen of marketing eigenlijk is, wat kerk betekent en waar Protestants naar verwijst. Als het gaat over verkopen en marketing zullen Philip Kotler, Van Dyck en Ballardini ons laten zien dat denken over de kerk in termen van marketing zo gek nog niet is. We zullen zien dat marketing een verzamelbegrip is en gaat over het uitwisselen van wensen en behoeften, dat recente ontwikkelingen als informatietechnologie en het vloeibaar worden van kennis een rol speelt in marketing en ook in het verkopen van de Protestantse Kerk. Het blijkt dat de Protestantse Kerk functioneert als een nationale merknaam met op maat gemaakte lokale kerken. Authenticiteit zal zich bewijzen als sleutelwoord in wat de moderne mens beweegt en we zullen onderzoeken of de kerk mogelijk uitvinder van marketing is.

Wanneer het gaat over wat kerk betekent komen de (kerk-)historici De Jong, Selderhuis en enkele anderen aan het woord, wanneer we de kerkgeschiedenis van de Reformatie tot nu onderzoeken. De nadruk ligt op dat gedeelte van de geschiedenis dat nodig is om te begrijpen wat de achtergronden zijn van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch- Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden. Deze kerken bereidden zich voor in de periode 1945-1960 om met elkaar in gesprek te gaan en fuseerden later als de Protestantse Kerk in Nederland. We zullen iets proeven van het emotioneel beladen karakter en de complexiteit van dat proces, we zullen zien dat de geschiedenis de identiteit van deze drie groepen een verschillende kleur heeft gegeven en we zullen het proces van samensmelting, de moeilijkheden en het resultaat onderzoeken, bijgestaan door Barend Wallet.

Het laatste gedeelte legt de focus op waar de term Protestants naar verwijst door te kijken naar hoe men een passende merknaam koos en waarom dat Protestants werd. Het zal blijken dat Protestants ook een verzamelbegrip is en daarom als betekenisloos werd bekritiseerd, maar dat wanneer je zulke verschillende kerken met zulke verschillende achtergronden samenbrengt, betekenisloos juist waardevol kan zijn. Met de geschiedenis en verschillende afkomst in het achterhoofd zal ‘protestants’ een passende naam blijken voor een familie van kerken.