Spelen met een Missie. Een onderzoek naar acteurs en cultureel ondernemerschap.

Abstract

In een veranderend kunstenveld komen acteurs voor nieuwe uitdagingen te staan. Waar aansluiting bij een gezelschap niet meer vanzelfsprekend is, worden acteurs al snel zelfstandig cultureel ondernemer. Hoe geven zij hun ondernemerschap vorm en kunnen ze daarbij nog steun vinden bij elkaar? Wat is cultureel ondernemerschap en hoe verhoudt het zich tot ondernemerschap in het algemeen? Wat houdt ondernemerschap in voor acteurs en theatermakers? Welke vormen van samenwerking zijn er nog mogelijk in een nieuw speelveld? In dit onderzoek wordt een combinatie van literatuurstudie en interviews gebruikt om het antwoord op deze vragen te vinden. In de literatuur is met name informatie te vinden over cultureel ondernemerschap en management, niet over acteurs en ondernemerschap. Elke onderneming heeft een missie waarin beschreven staat wat het bedrijf wil bereiken. De missie van een culturele onderneming is per definitie artistiek. Doel van de onderneming is het verwezenlijken van de missie, winst maken komt (op zijn vroegst) op de tweede plaats. Ook een acteur zal een missie moeten formuleren die centraal staat in zijn onderneming. Uit deze missie vloeien doelen voort en de acteur kan aan de hand van deze doelen zijn projecten vormgeven en zijn werk een plek geven in het bereiken van deze doelen. Samenwerkingsprojecten zijn vaak tijdelijk en wisselend, de acteur zal daarom steeds zijn eigen missie moeten positioneren ten opzichte van die van anderen. Uit de gesprekken met acteurs blijkt dat zij zelf geen helder beeld hebben van hun ondernemerschap. Ze associëren ondernemerschap met geld en waarderen het overwegend negatief. Wel blijkt het grootste deel van de acteurs impliciet een missie te hebben die als leidraad kan dienen voor hun carrière. Ze zouden meer willen weten van ondernemerschap en er beter in willen zijn. Ook zouden ze meer willen samenwerken en communiceren met andere acteurs ter verbetering van het vak. De missie zou de acteur kunnen helpen bij het vormgeven van zijn ondernemerschap. De missie geeft de onderneming richting en biedt een vast punt in een wirwar van verschillende klussen en samenwerkingsverbanden. De missie kan ook dienen om de acteur een duidelijker profiel te geven, hetgeen zou kunnen helpen bij het aanvragen van subsidies en het verkrijgen van werk. Een acteur die zichzelf ziet als scheppend kunstenaar, zal ook de verantwoordelijkheid moeten nemen om zijn werk in dienst te stellen van een artistiek idee. De missie kan daarbij een uitgangspunt zijn.