Verpleegkundige richtlijnen spirituele of levensbeschouwelijke nood, stimulans of belemmering om spiritualiteit een plaats te geven in de verpleegkunde ?

Abstract

In de verpleegkunde wordt uitgegaan van een holistisch mensbeeld met vier dimensies, lichaam, psyche, sociaal en spiritueel functioneren. Vanuit allerlei visies op verplegen wordt aandacht voor deze dimensies vertaald in een probleemgerichte benadering waarin met allerlei richtlijnen wordt gewerkt. Lange tijd was spiritualiteit in deze werkwijze onderbelicht, ook al gaat de relatie tussen spiritualiteit en verpleging ver terug in de tijd. De laatste tijd is er in de verpleegkunde toch een toenemende interesse voor het thema. Uit divers onderzoek blijkt echter dat verpleegkundigen spiritualiteit toch een moeilijk onderwerp vinden. De Universitaire Medische Centra van Groningen en Nijmegen hebben richtlijnen opgesteld rond spirituele of levensbeschouwelijke nood om verpleegkundigen hierin te ondersteunen. Het is echter de vraag of richtlijnen het geëigende middel zijn om een thema als spiritualiteit in de zorg tot uiting te laten komen. Om deze vraag te kunnen beantwoorden gaat schrijver in op de taal en de vele concepten die in de richtlijnen door elkaar gebruikt worden (religie, spiritualiteit, zingeving, levensbeschouwing etc.), op de vorm van de richtlijnen die wellicht botst met een onderwerp als spiritualiteit en de kwestie of spiritualiteit nu een onderdeel van de zorg is, of niet veel meer de bedding van de zorg is.